President Sergio Mattarella
De President van de Italiaanse Republiek Sergio Mattarella (1941) heeft de Jacht op Pasolini gesloten. De eerste jagers werden actief nade publicatie van zijn roman Ragazzi di vita. Dagvaarding volgde op dagvaarding. Voor zijn literaire werken en zijn filmkunst kreeg Pasolini het rond de dertig keer aan de stok met de Italiaanse justitie. Zijn eerste proces was echter al in 1949 in Casarsa. Hij zou zich hebben vergrepen aan jongens.
De rechtbank sprak hem in 1952 vrij in hoger beroep. Maar toen woonde hij al met zijn moeder in Rome. De laatste censuurpoging speelde kort voor zijn dood. De film Salò werd verboden maar kwam in december 1975 alweer vrij voor de distributie. In 1977 deed een aanklager opnieuw een poging, maar na twaalf dagen gaf een hogere rechtbank de film vrij.
Betekenis
De betekenis van de onderstaande presidentië verklaring is verstrekkend. Het gaat niet alleen om een belangrijk cultureel feit, maar er speelt tevens een juridisch aspect mee. De president van de Italiaanse Republiek is immers de Voorzitter van het Hoogste Gerechtshof in Italië. Men zou kunnen zeggen, dat de president een gebaar van goede wil toont, dat hij zich distantiëert van bijna een kwart eeuw juridische jacht op een begaafde kunstenaar. Maar wie de hieronder integraal vertaalde Verklaring aandachtig leest, ontdekt dat president Mattarella de kritische levenshouding van Pasolini positief waardeert. En aangezien het staatshoofd een enorme populariteit geniet, kan die voor de receptie van het werk van Pasolini gunstig zijn.
De Verklaring van President Sergio Mattarella
Pier Paolo Pasolini heeft op de Italiaanse cultuur een belangrijk stempel gedrukt. De vlijmscherpe taal in zijn geschriften en zijn doordringende beelden blijven tot ons spreken. De originaliteit van zijn visie karakteriseert zijn werk. En in zijn scheppingen vraagt hij ook aandacht voor hen die zich aan de marge bevinden. Daarin drukt hij zijn verlangen uit naar verbetering van het menselijke bestaan.
Wij herdenken zijn honderdste geboortedag met een bijzonder rijk programma. Hij laat een grote rijkdom van intuïties en waarden na, die dwingend om onze aandacht vraagt. Zij zijn ons nog steeds van dienst in de omgang met de moderniteit. Deze Moderniteit was enerzijds het object van zijn kritische denken, anderzijds bron van zijn nooit rustende innerlijke twijfel.
Pasolini had zijn wortels in het deel van de 20º eeuw dat na de tweede wereldoorlog begon. In die decennia werd het idee van een reële gelijkheid gemeengoed, net als de ideeën van vrijheid en democratie. Pasolini gaf ook de maatschappelijke betrokkenheid van de intellectueel voor zichzelf prioriteit.
Pasolini was cultureel gesproken een buitengewoon veelzijdige mens. Weinigen als hij veroverden zich een plaats in de literatuur, de filmkunst, het theater, de essayïstiek en de journalistiek. Maar de poëzie was misschien wel de meest karakteristieke vorm waarin hij zich uit drukte.
De taal en de ideeën van Pasolini, maar ook zijn levenswijze stelden de geconsolideerde conventies danig op de proef. Zijn polemische taalgebruik kwam hem niet zelden te staan op emarginatie en uitsluiting. Hij waarschuwde voor de ambivalenties van de vooruitgang, kenmerkend voor de contemporaire wereld. En voor de mogelijke verarming van de mens, die door een steeds maar groeiende rijkdom werd gecamoufleerd. Zijn werk is een getuigenis waarover het nog steeds de moeite loont na te denken.
Aantekeningen bij Jacht op Pasolini gesloten
- De Verklaring van de President verscheen op 5 maart op de website van het Quirinaal. De Italiaanse tekst kan men hier lezen.
- Zie hier mijn post over de aan Pasolini gewijde tentoonstellingen in 2022.
