Albert Verwey Italiaanse vertalingen van zijn werk

Albert Verwey Italiaanse vertalingen
Jan Veth: Verwey in 1885.

Deze pagina ‘Albert Verwey Italiaanse vertalingen’ geeft van die versies een overzicht. De meest recente uitgave van zijn werk is van januari 2020. Voor de eerste vertaling moet men terug naar 1927. Giacomo Prampolini gaf van Verwey in dat jaar een serie gedichten uit. In 1939 verscheen de bloemlezing ‘Dichters der wereld’ onder redactie van Massimo Spiritini, die van Verwey twee sonetten bevat. Maurizio Brancaleoni vertaalde één gedicht in 2016. En dan kom ik ten slotte bij Giorgio Faggin. Hij gaf in 2012, in 2015 en in 2020 werk van Verwey uit.

1927 Giacomo Prampolini

Deze bekroonde vertaler liet in 1927 bij uitgever Stock in Rome een bloemlezing van poëzie en proza verschijnen. De uitgave was achteraf gezien een bijzondere onderneming. Nog tijdens Verweys leven verschenen immers Italiaanse vertalingen van zijn werk. Hieronder de zeven gedichten van Verwey die Prampolini in proza weergaf. Want dat is het opmerkelijke aan deze editie: de vertaler maakte er een nauwkeurige prozaversie van.

  1. Een zomeravond
  2. Zoals een vroom man in een heidensch land
  3. Christus aan het kruis
  4. Leg nu uw ziel, dat moede kind, ter rust
  5. Wat een zanger tot een koning zei
  6. De wereld
  7. Van straal en traan

1945 Massimo Spiritini

De eerste druk van deze omvangrijke bundel ‘Dichters der wereld’ (Poeti del mondo) verscheen in 1939. Ik heb de tweede druk uit april 1945 onder ogen en vind van Verwey op pagina’s 217-218 de volgende twee sonetten:

  1. Christus aan het kruis – Cristo sulla croce
  2. Zoals een vroom man in een heidensch land – Come un devoto

Zoals men ziet, had Prampolini de twee gedichten reeds in zijn selectie opgenomen.

2012 Giorgio Faggin

In 2012 verscheen in het Milanese tijdschrift Hebenon een selectie gedichten. Daarmee verbrak Faggin eindelijk de stilte rond Albert Verwey, die bijna driekwart eeuw had geduurd. Dit zijn de twaalf gedichten die hij opnam.

  1. Aarde – Terra
  2. De Noordzee – Mare del Nord
  3. Morgen – Mattino
  4. Helaas, elk tijdelijk…
  5. Cirkelloop – Orbita
  6. De maat – La misura
  7. Bedenk hoe schoon – Pensa che bella…
  8. De zee. De slankheid – Il mare. I corpi snelli…
  9. De boom – L’albero
  10. Het lied dat fluistert – Il canto che sussurra
  11. Bij de dood van een kind – Per la morte di una bamba
  12. Morgen – Mattino

Aan de selectie gaat een nuttige inleiding vooraf van Marco Prandoni, die de dichter in zijn context plaatst.

2015 Giorgio Faggin

Faggin liet in 2015 de tweetalige bloemlezing Gli Ottantisti (Tachtigers) verschijnen. Hij nam daarin werk op van Willem Kloos, Frederik van Eeden, Albert Verwey, Herman Gorter, Hélène Swart, Jan H. Leopold, Henriëtte Roland Holst en Pieter C. Boutens. Zij verschijnen in deze volgorde in het boek, dat in totaal 40 gedichten bevat. Faggin koos van Verwey de volgende zes gedichten. De nummers 1 en 3 zijn nieuw ten opzichte van de hierboven aangehaalde selectie.

  1. Mijn god is enkel gloed – Iddio è puro fuoco
  2. De maat – La misura
  3. Sta op mijn lief – Scendi dal letto
  4. Bedenk hoe schoon – Pensi che bella,
  5. Het lied dat fluistert – Il canto che sussurra,
  6. Morgen – Mattino.

De nummers 1 t/4 zijn sonetten, de andere twee bestaan elk uit vier quattrijnen.

2016 Maurizio Brancaleoni

  1. Spel en ernst – Commedia e serietà

De vertaling is opgenomen in een artikel gewijd aan de poëzie van de Tachtigers.

2020 Giorgio Faggin

De bundel Cara terra, uitgekomen in 2020, zie mijn artikel op dit weblog.

Conclusie

Verweys dichtwerk geniet slechts geringe bekendheid in Italië. Wat er van hem beschikbaar is, danken wij vooral aan vertaler en bezorger Giorgio Faggin. Verwey op zijn beurt heeft wel een belangrijke bijdrage geleverd aan Dante Alighieri’s bekendheid in Nederland door zijn vertaling van de Divina Commedia in 1923.

Bibliografie

  • Giacomo Prampolini, La letteratura olandese e fiamminga (1880-1924), Rome: Stock, 1927, pp. 15-18. Prampolini neemt prozavertalingen van zeven gedichten op.
  • Massimo Spiritini (red.), Poeti del mondo: Interpretazioni di lirici. Milaan: Garzanti, 1939. Opgenomen zijn: J. Perk, W. KIoos, H. Schwartz, F. van Eeden, L. Couperus, A. Verwey, H. Roland-Holst van der Schalk, P.C. Boutens, M. Nijhoff, L. de Bourbon, G. Gezelle, K. van de Woestijne, K. van den Oever e M. Gijsen.
  • Marco Prandoni, “Albert Verwey”. In: Hebenon, XVII (2012) 9-10, pp. 56-60.
  • Giorgio Faggin, “Cara Terra. Liriche scelte di Albert Verwey”. In: Idem., pp, 61-73.
  • Giorgio Faggin, Gli Ottantisti (Tachtigers), Vicenza: Accademia Olimpica, 2015, pp. 34-45. Omslag.
  • Maurizio Brancaleoni, “‘Io sono un Dio’: La poesia degli Ottantisti”. In: Quaderni del Premio Letterario Giuseppe Acerbi, vol.26 (2016), pp. 78-87.
  • Albert Verwey, Cara terra. Joker edizioni, 2020. Vertaling Giorgio Faggin.

Dit zijn de publicaties die ik tot nu toe heb gevonden.

Links voor Albert Verwey Italiaanse vertalingen

  • Wikipedia Nederlands + Italiaans.
  • In de Enciclopedia Italiana een kort lemma over Verwey door J.L. Walch uit 1937.  Hij geeft wel bibliografische informatie, maar verwijst niet naar Prampolini’s bloemlezing uit 1927.
  • Over Albert Verwey en Etty Hillesum publiceerde ik in 2016 het artikel ‘Andersmans veren’, zie hier.

Marga Minco Italiaanse vertalingen van haar romans

Deze pagina ‘Marga Minco Italiaanse vertalingen’ beoogt informatie te verschaffen over wat er van haar werk in de loop de jaren in Italië beschikbaar is gekomen.

Het eerste boek dat verscheen was de De val. Dat was in 1992. Het duurde acht jaar voor Het bittere kruid zou volgen bij uitgeverij La Giuntina, gevestigd in Florence. Na twee jaar zag de vertaling van Een leeg huis het licht. Die van Nagelaten dagen kwam vijf jaar erna. Alle drie bij dezelfde uitgever.

Geen van de vier vertalingen heeft een voor- of nawoord. Er is over de schrijfster geen Italiaanse wikipedia pagina. Haar naam wordt slechts  genoemd in het lemma ‘Paesi Bassi’ in de Enciclopedia Italiana. De conclusie lijkt onvermijdelijk: de informatie over haar is in Italië vrij schaars.

Italiaanse boekbesprekingen

  • Op de website van uitgeverij La Giuntina is een link beschikbaar naar een bespreking van Claudio Vercelli van Una casa vuota, Het lege huis. De bespreking verscheen in het weekblad Sjalom. Vercelli is een gevestigd historicus, journalist en publicist. Zijn thema’s zijn de Shoah, rechts-extremisme en het Midden-Oosten conflict.
  • Op de site Il lettore snob staat een post geschreven naar aanleiding van Minco’s  honderdste verjaardag en gewijd aan La caduta, De val.

Ik citeer een passage uit de bespreking van Claudio Vercelli:

Het is […] geen roman over onmogelijke ‘verzoeningen’, maar het verslag van een langzame en moeizame heropvoeding: affectief, moreel en cognitief. Om die te voltooien, dient men de wonden en scheidingen opgedaan in het verleden te helen. Dit verleden is echter zo recent en zo sterk is dat toch altijd en onvermijdelijk “aanwezig” is.

Het sleutelwoord in Minco’s roman is ‘waardigheid’, dat hand in hand gaat met ‘identiteit’. Dit zijn twee termen die, om tot rijping te komen, een herovering op de tijd en de ruimte vereisen. Ze kunnen niet worden gereduceerd tot de dimensie van ervaringen uit het verleden. En het is natuurlijk geen toeval dat de pagina’s van Een leeg huis worden bevolkt door een groot aantal objecten. Door het feit dat ze bestaan ​​en op de meest geschikte manier worden gebruikt, lijken ze hun bestaan te willen bevestigen. Ze  uit zijn op het herstel van de orde der dingen. Die orde was verstoord door het nazi-geweld.

Marga Minco Italiaanse vertalingen van haar romans
Vertaling van De val

Marga Minco Italiaanse vertalingen

  1. La caduta, Guanda, Parma, 1992. Vertaling Laura Pignatti. Oorspr. De val, 1982.
  2. Erbe amare, La Giuntina, Firenze, 2000. 20182 . Vertaling Giancarlo Errico. Oorspr. Het bittere kruid, 1957.
  3. Una casa vuota, La Giuntina, Firenze, 2002. Vertaling Giancarlo Errico. Oorspr. Een leeg huis, 1966.
  4. Giorni alle spalle, La Giuntina, Firenze, 2007. Vertaling Marco Prandoni. Oorspr. Nagelaten dagen, 1997.

De uitgeverij La Giuntina bestaat sinds 1909 en beheert een fonds (ruim 800 titels) op het gebied van de Joodse Traditie en Religie.

Aantekeningen bij Marga Minco Italiaanse vertalingen

  • Voor andere Nederlandstalige auteurs zie hier.
  • Wikipedia Nederlands. Er is geen Italiaanse pagina.
  • Bovendien geeft de website van de Digitale Bibliotheek Nederland interessante informatie.

 

Bloemlezingen van Italiaanse poëzie. Een overzicht

Bloemlezingen van Italiaanse poëzie. Een overzicht

Deze post Bloemlezingen van Italiaanse poëzie geeft eerst een lijstje van de vertalingen die ik gebruik. Dan volgens de verwijzingen naar bundels waarin ook Italiaanse dichters zijn opgenomen. Ten derde een keuze uit de vele oorspronkelijke uitgaven. Ik vermeld ook de  samenstellers en bibliografische informatie. En meestal is er een link naar een afbeelding van het omslag. De laatste paragraaf bevat enkele opmerkingen over het populaire literaire genre ‘bloemlezing’.

Nederlandse vertalingen

  • Albe. 1944. Ps. van Renaat Antoon Joostens. Keurgedichten uit de Italiaansche lyriek. Brussel: Steenlandt.
  • Bisutti, Donatella. 2000. Het stuifmeel van de sterren / Il polline delle stelle. Hedendaagse Italiaanse poëzie. Meerbeke-Ninove: Point.  Afbeelding
  • Dooren, Frans van. 1994. Gepolijst albast. Acht eeuwen Italiaanse poëzie. Baarn: Ambo. Afbeelding
  • Eerd, Karel van. 1989. Een tak van denken. Tien moderne Italiaanse dichters. Amsterdam: Meulenhoff.
  • Rawie, Jean-Pierre (red.). 2002. Het Italiaanse sonnet door de eeuwen heen. Ingeleid door Jean-Pierre Rawie. Amsterdam: Libreria Bonardi.
  • Schepens, Jan. 1975. Italiaans bouquet I & II. Italiaanse gedichten van deze tijd. Brugge: Privé-uitgave.
  • Ypes, Catharina. (1960). Olijven en zilveren populieren. Moderne Italiaanse lyriek. Den Haag: Boucher. Afbeelding.

Bloemlezingen waarin Italiaanse auteurs zijn opgenomen

  • Koen Stassijns en Ivo van Strijtem (Red.). De mooiste van de hele wereld :  300 gedichten van de 20ste eeuw, Tielt: Lannoo, z.j. Afbeelding.

Italiaanse bloemlezingen (selectie)

  1. Anceschi, Luciano. 1943. Lirici nuovi. Antologia di poesia contemporanea. Milaan: Hoepli.
  2. Bisutti, Donatella. 1997. L’albero delle parole. Grandi poeti di tutto il mondo per i bambini. Milaan: Feltrinelli. 1979 [1a ed.] Omslag
  3. Bono, Elena. 1991. Quasi un corale. Testimonianze poetiche alla Resistenza. Roma: Edizioni Civitas.
  4. Cortellessa, Andrea. 2018. Le notti chiare erano tutte un’alba. Antologia dei poeti italiani nella prima guerra mondiale. Milano: Bompiani. Omslag
  5. Faccioli, Emilio, et al. 1980. Nuovi poeti italiani 1. Torino: Einaudi. Omslag
  6. Falqui, Enrico. 1966. Tutte le poesie della «Voce». Firenze: Vallecchi. Omslag
  7. Giuliani, Alfredo. 1965. I novissimi. Poesie per gli anni ’60.  Nuova edizione riveduta. Omslag afbeelding
  8. Papini, Giovanni e Pancrazi. 1925. Poeti d’oggi (1900–1925). Seconda edizione riveduta e accesciuta. Florence: Vallecchi.
  9. Sanguineti, Edoardo. 1993. Poesia italiana del Novecento, Turijn: Einaudi. 2 delen. Omslag
  10. Segre, Cesare e Carlo Ossola. 2004. Antologia della poesia italiana. Rome: La biblioteca della Repubblica. Omslag
  11. Serianni, Luca. 2020. Il verso giusto. 100 poesie italiane. Bari-Rome: Laterza.

Een uitputtend bibliografisch overzicht van Italiaanse bloemlezingen, gemaakt door Nicolò Scaffai, vindt u in deze PDF. De literatuur over het verschijnsel bloemlezing is zeer omvangrijk en sommige auteurs spreken van een literair genre.

Over Bloemlezingen

  • Een bloemlezing kan dienen als een eerste kennismaking met het werk van een auteur of met poëzie uit een bepaald tijdperk. Dat geldt natuurlijk ook voor bloemlezingen van Italiaanse poëzie. De samensteller kan zijn aandacht echter ook beperken tot een stroming of een dialect of streektaal. Soms is het een handig hulpmiddel, soms een uitnodiging tot het  lezen van ander werk een dichter, soms allebei.
  • In een artikel over Horatius vergelijkt de classicus Piet H. Schrijvers een bloemlezing met ‘een persoonlijk uitgekozen en geordend boeket dat in de loop der eeuwen van de voorkeur van de samenstellers en hun publiek getuigt’. Tot nadenken zet de opmerking van Albert Verwey: ‘Verzamelingen van dien naam geven wel de gedichten buiten het verband met het andere werk van hun maker, maar ze tonen ze niet in een nieuw verband.’ (Inleiding tot de nieuwe Nederlandse dichtkunst (1880-1900),  Amsterdam: De Maatschappij voor Goede- en Goedkoope Lectuur, 19215, p. 62.

 

 

Kattengedichten van Gianni Rodari Hier is De poezenkrant

Gianni Rodari de kattengedichten 1: De poezenkrantZijn de kattengedichten van Gianni Rodari (1920-1980) bedoeld voor kinderen? Of dacht hij toch meer aan volwassenen? Of schreef hij ze misschien voor beide kattengorieën? Eén ding is echter zeker: wie geen zwak voor katten en poezen heeft, zal aan dit gedicht weinig plezier beleven. Nu ja, volgens mijn onwrikbare vooroordeel dan. Het gedicht kunt u ook vinden in De Poezenkrant nummer 68, najaar 2021, pagina 5.

Het gedicht hier in de oorspronkelijk versie en mijn vertaling ter rechterzijde en op de telefoon eronder.

 

Il giornale dei gatti

I gatti hanno un giornale
con tutte le novità
e sull’ultima pagina
la «Piccola Pubblicità».

«Cercasi casa comoda
con poltrone fuori moda:
non si accettano bambini
perché tirano la coda.»

«Cerco vecchia signora
a scopo compagnia.
Precisare referenze
e conto in macelleria».

«Premiato cacciatore
cerca impiego in granaio.»
«Vegetariano, scapolo,
cerca ricco lattaio.»

I gatti senza casa
la domenica dopo pranzo
leggono questi avvisi
più belli di un romanzo:

per un’oretta o due
sognano ad occhi aperti,
poi vanno a prepararsi
per i loro concerti.

De poezenkrant

De katten hebben een krant
met al het nieuws
en de ‘kleine annonces’
op de achterkant.

‘Gezocht: comfortabel huis
met ouderwetse fauteuils:
kinderen niet gewenst,
want voor onze staart niet pluis.’

‘Ik zoek een oudere dame
om gezelschap te houden.
Goede referenties gevraagd
en krediet bij de slager.’

‘Gelauwerde jager zoekt
betrekking in graanschuur.’
‘Vegetariër, vrijgezel,
zoekt rijke melkboer.’

Op zondag na de lunch
lezen de dakloze katten
deze annonces
mooier dan een roman:

en een uurtje of twee
dagdromen ze weg,
dan maken zij zich op
voor hun concerten.

Toelichting

  • De titel letterlijk vertaald zou luiden ‘De krant van de katten’ of: ‘Kattenkrant’. Ondanks de aardige alliteratie en de herhaalde klinker, besloot ik toch maar voor ‘poezenkrant’. Menige lezer zal denken aan de beroemde Nederlandse Poezenkrant, die sinds 1974 verschijnt. Nummer 67 kwam in het najaar van 2020 uit. Nummer 68 ziet wellicht in april 2022 het licht. De website van De Poezenkrant.
  • Van de drie kattengedichten van Gianni Rodari is dit het eerste dat ik hier in mijn vertaling geef. Het Italiaanse origineel hier in deze pdf. Het tweede gedicht heet ‘Herfst’ en het derde ‘Bericht’. Ze komen nog.
  • In het boekje Willem Frederik Hermans: De geur van een pasgestoomde deken: De beste poezenstukken, dat ik in een vorige post gebruikte voor het verhaal over de Romeinse katten, heeft bezorger Willen Otterspeer de bijdragen van de Schrijver in De Poezenkrant opgenomen. Het is zeker de moeite waard om die pagina’s er nog eens op na te slaan, zie: 63-67.
  • De bekende vertaler Karel van Eerd zit er niet ver naast als hij over Rodari schrijft:

Zijn poëzie is een stout mengsel van realiteit en sprookje, met vaak een politieke pointe. Zijn stijl balanceert tussen surrealistisch taalspel en kinderliedjesdreun.

Aantekeningen bij Kattengedichten van Gianni Rodari Hier is De poezenkrant

  • De website van de Poezenkrant.
  • Ga naar het overzicht van Italiaanse kattengedichten op dit weblog.
  • Wikipedia pagina over Rodari in het Nederlands.
  • Karel van Eerd vertaalde drie gedichten van Rodari, te vinden op dbnl.
  • Ik vertaalde in februari 2022 twee gedichten tegen de oorlog, zie hier.