Italiaanse dichteres Maria-Luisa Spaziani. 1922-2014

De Italiaanse dichteres Maria-Luisa Spaziani kwam op 7 december 1922 in Turijn ter wereld. Zij overleed in Rome op 30 juni 2014. Ze bracht een twintigtal dichtbundels op haar naam en beoefende met succes het beroep van vertaalster uit het Frans en het Engels. Van Marguerite Yourcenar vertaalde zij vier boeken.

Bloemlezing van haar gedichten

Maria-Luisa Spaziani Italiaanse dichteres
Spaziani in 2000

In de laatste jaren van de vorige eeuw maakte Spaziani uit haar werk een omvangrijke selectie voor de bloemlezing Poesie 1954-1996, die zij in 2000 bij Mondadori uitbracht. Silvio Ramat interviewde haar over het boek voor het tijdschrift Poesia. Hij vroeg haar of deze selectie uit tweeënveertig jaar dichten ook een soort autobiografie is.  Haar antwoord was bevestigend. Hieronder uit het interview een citaat waarin zij nader op dit punt ingaat.

Leven en poëzie

Zeker, poëzie weerspiegelt het leven, is gemaakt van dagelijkse voorvallen. Natuurlijk is poëzie ook een betrouwbare spiegel van de gevoelens die als inspiratiebron dienen voor de verschillende verhalen, de brilliante of bittere episoden van het leven. Men vindt in dit boek bovendien de veranderende achtergrond: mijn jongere jaren in Parijs (mijn zeer geliefde tweede vaderland, dat trouwens in al mijn boeken aanwezig is); Milaan in de jaren vijftig en zestig, de prachtige periode van het College Treviglio waar ik les heb gegeven aan de lyceum afdeling. Dan de ontdekking van Rome in de jaren zestig. En natuurlijk mijn ervaringen in Sicilië, want ik heb immers negentien jaar lesgegeven aan de Universiteit van Messina, de stad met het mediterrane licht en van de diep doorleefde fabels. En tot slot het Rome van nu:  Via del Babuino waar ik al vierenveertig jaar woon.

De bundel Poesie 1954-1996 werd in 2011 herdrukt in de serie “Oscar” van de uitgeverij Mondadori en omvat 320 pagina’s. De verzamelde gedichten werden uitgegeven in 2012 onder de titel Tutte le poesie (Alle gedichten). Het verscheen in de beroemde reeks I Meridiani van Mondadori en omvat 1864 pagina’s dundruk .

Nederlandse vertalingen

Catherina Ypes nam Spaziani’s gedicht Het dorp van mijn moeder op in haar bloemlezing Olijven en zilveren populieren uit 1960. Zie hier voor de bloemlezing.

Aantekeningenbij Maria-Luisa Spaziani Italiaanse dichteres

  • Voor het interview zie het tijdschrift Poesia. Mensile internazionale di cultura poetica, Milaan, 13 (2000) 142, p. 17.  De foto komt uit hetzelfde nummer.
  • Zie de Wikipedia pagina in het Italiaans. Een Nederlandse bestaat (nog) niet.
  • Bekijk ook de pagina met de Italiaanse schrijfsters en schrijvers op di blog.

 

Nederlandstalige auteurs in Italiaanse vertalingen

Wie zijn de Nederlandstalige auteurs in Italiaanse vertalingen?  En wat verscheen er uit in werk in het Italiaans? En welk lot onderging hun werk in deze nieuwe culturele omgeving? Toegespitst op onze situatie luidt de vraag dan: wat gebeurt er met het werk van een auteur in de nieuwe context van de Italiaanse literaire cultuur?

  • In de eerste (korte) lijst staan de Nederlandse schrijfsters en schrijvers die van mij een ‘auteurspagina’ kregen. Klik op de gelinkte naam.
  • De tweede lijst is een overzicht van de vertaalde auteurs in afwachting van bewerking. De namen zijn afkomstig uit bestaande overzichten. Het gaat om een eerste aanzet. Het zijn op dit moment wat minder dan 170 namen. De ideale lijst zou er natuurlijk veel meer tellen.

Nederlandtalige auteurs in Italiaanse vertalingenDe auteurspagina bevat de gegevens die mij interessant lijken. Ik bedoel daarmee: wat er van hen in het Italiaans beschikbaar is en uitgegeven in boekvorm, tijdschriften, bloemlezingen of in verzamelwerken. Soms betreft het een enkel gedicht in een moeilijk te vinden tijdschrift, soms is er een lange lijst vertalingen zoals op de pagina over Hella Haasse.

 Het eerste lijstje

De tweede lijst

  • A
    Kader Abdolah (n. 1954)
    Gerrit Achterberg (1905-1962)
    C.S. Adema van Scheltema (1877-1924)
    Albe (1902-1973)
    Hans Andreus (1926-1977)
    Margot Antink (1986-1957)
  • B
    H.C. ten Berge (g. 1938)
    Willem ten Berge (1903-1969)
    J. Bernlef (1937-2012)
    Anna Blaman (1905-1960)
    Jakobus Cornelis Bloem (1887-1966)
    Louis Paul Boon (1912-1979)
    Louis de Bourbon (1908-1975)
    Fleur Bourgogne (n. 1946)
    Pieter Cornelis Boutens (1870-1943)
    Ferdinand Bordewijk (1884-1965)
    Menno ter Braak (1902-1940)
    Stefaan van den Bremt (g. 1941)
    Jan Brokken (g. 1949)
    Pieter G. Buckinx (1903-1987)
    C. Buddingh (1918-1985)
    Frans Buyle (1913-1977)
    Gaston Burssens (1896-1965)
    Cyriel Buysse (1859-1932)
  • C
    Remco Campert (g. 1929)
    Simon Carmiggelt (1913-1987)
    Hugo Claus (1928-2008)
    Louis Couperus (1863-1923)
    Herman de Coninck (1944-1997)
    Marcel Coole (1913-2000)
  • D
    Maria van Daalen (g. 1950)
    Johan Daisne (1912-1978)
    Bert Decorte (1915-2009)
    Jules Deleu (g. 1937)
    Adriaan van Dis (g. 1946)
    Anthonie Donker (1902-1963)
    A. den Doolaard (1901-1994)
    Renata Dorrestein
    Charles Ducal (g. 1952)
    Gerhard Durlacher (1928-1996)
  • E
    Frederik van Eeden (1860-1932)
    Willem Elsschot (1882-1960)
    Jan A. Emmens (1924-1971)
    Jan Engelman (1900-1972)
  • F
    Hans Faverey (1933-1990)
    Trijntje Fop (Kees Stip) (1913-2001)
    Ed. Frank (n. 1941)
  • G
    Eva Gerlach (g. 1948)
    J.J. van Geuns (1893-1959)
    Guido Gezelle (1830-1899)
    Blanka Gijsefen (1909-1959)
    Marnix Gijsen (1899-1984)
    Maurice Gilliams (1900-1982)
    Gust Gils (1924-2002)
    Herman Gorter (1864-1929)
    Guillaume van der Graft (1920-2010)
    Jan Greshoff (1888-1971)
    Arnon Grunberg (g. 1971)
    Luuk Gruwez (g. 1953)
  • H
    Jacob Israél de Haan (1881-1924)
    Anton Haakman (1933-2020)
    Jos de Haes (1920-1974)
    Hans Hagen (n. 1955)
    Jan Hanlo (1912-1969)
    Maarten ’t Hart (g. 1944)
    Miriam van Hee (g. 1952)
    Herman Heijermans (1864-1924)
    Herwig Hensen (1917-1989)
    Willem Frederik Hermans (1921-1995)
    Raymond Herreman (1896-1971)
    Hubert van Herreweghen (1920-2016)
    Stefan Hertmans (g. 1951)
    Ineke Holzhaus (n. 1951)
    Ed. Hoornik (1910-1970)
    Roel Houwink (1899-1987)
    Pol Hoste (g. 1947)
  • J
    Arthur Japin (n. 1956)
    Karel Jonckheere (1906-1993)
    Roland Jooris (g. 1936)
  • K
    H.W.J.M. Keuls (1883-1968)
    Hanna Kirsten (g. 1947)
    Willem Kloos (1859-1938)
    Balbo C. KooI
    Rutger Kopland (1934-2012)
    Jan Kuijper (g. 1947)
    Jan Willem Hubert (Wiel) Kusters (g. 1947)
    Eric de Kuyper (g. 1942)
    Sjoerd Kuyper
  • L
    Hubert Lampo (1920-2006)
    Prosper van Langendonck (1862-1920)
    Tom Lanoye (g. 1958)
    Aart van der Leeuw (1876-1931)
    Jan Hendrik Leopold (1865-1925)
    Hans Lodeizen (1924-1950)
    Jacobus van Looy (1855-1930)
    Lucebert (1924-1994)
  • M
    Gwij Mandelinck (g. 1937)
    Hendrik Marsman (1899-1940)
    Geerten Meijsing (1950)
    K. Michel (g. 1958)
    Ivo Michiels (1923-2012)
    Neeltje Maria Min (g. 1944)
    Richard Minne (1891-1965)
    Wies Moens (1898-1982)
    Bart Moeyaert
    Maurits Mok (1907–1989)
    Adriaan Morrién (1912-2002)
    Achilles Mussche (1896-1974)
  • N
    Martinus Nijhoff (1894-1953)
    Jan van Nijlen (1884-1965)
    Leonard Nolens (g. 1947)
    Cees Nooteboom (g. 1933)
  • O
    Jona Oberski (g. 1938)
    Karel van den Oever (g. 1879-1926)
    Paul van Ostaijen (1896-1928)
    Willem Jan Otten (g. 1951)
  • P
    Connie Palmen (g. 1955)
    Bert Peleman (1915-1995)
    Willem L. Penning (1840-1924)
    E. du Perron (1899 -1940)
    Ilja Leonard Pfeijffer (n. 1968)
    B. Plouvier (g. 1960)
    Chaja Polak (g. 1952)
    Jacques Presser (1899-1970)
  • Q
    Anton Quintana (1937-2017)
  • R
    Gerard Reve (1923-2006)
    Paul Rodenko (1920-1976)
    Maurice Roelants (1895-1966)
    Willem M. Roggeman (g. 1935)
    Adriaan Roland Holst (1888-1976)
    Henriëtte Roland Holst van der Schalk (1869-1952)
    Adriaan de Roover (1923-2016)
    Arthur Kamiel Rottiers (1920-)
    Erik van Ruysbeek (1915-2004)
  • S
    Carel Scharten (1878-1950)
    Annie M.G. Schmidt
    Rob Schouten (g. 1954)
    C. Schouwenaars (g. 1950)
    Jan Simoen (1953-2013)
    Jan Jacob Slauerhoff (1898-1936)
    Herman van Snick (1914-2002)
    Paul Snoek (1933-1981)
    Erik Spinoy (g. 1960)
    Rosita Steenbeek (g. 1959)
    Stein Streuvels (18711969)
    Hélène Schwart (1859-1941)
  • T
    Herman Teirlinck (1879-1967)
    Felix Timmermans (1887-1947)
    Willem van Toorn (g. 1935)
    F.V. Toussaint van Boelaere (1875-1947)
    Julia Tulkens (1902-1995)
  • V
    Julien de Valckenaere (1898-1958)
    M. Vasalis (1909-1998)
    Annelies Verbeke
    Jan Vercammen (1906-1984)
    Karel Verleyen (1938-2006)
    August Vermeylen (1872-1945)
    Simon Vestdijk (1886-1971)
    Carolijn Visser
    Eddy van Vliet (1942-2002)
    Bert Voeten (1918-1992)
    Urbain van de Voorde (1893-1966)
    Kaat Vrancken (n. 1957)
    Anke de Vries
    Theun de Vries (1907-2005)
  • W
    Gerard Walschap (1898-1989)
    Ellen Warmond (1930-2011)
    J.W.F. Weremeus Buning (1891-1958)
    Anton van Wilderode (1918-1998)
    Leon de Winter (g. 1954)
    Augusta de Wit (1864-1939)
    Karel van de Woestijne (1878-1929)

 

Italiaanse schrijfster Ada Negri in Nederlandse vertalingen

Ada Negri Italiaanse schrijfster
Ada Negri, 1917

Wat werd in het verleden van de Italiaanse schrijfster Ada Negri in het Nederlands vertaald? Voor de 2e wereldoorlog niet weinig. Daarna kwam de klad erin. In deze alinea wordt duidelijk waarom.  Maar nu iets over de schrijfster. Zij werd geboren op 3 februari 1870 in Lodi en overleed op 11 februari 1945 in Milaan. Negri was maatschappelijk zeer actief en een aanhangster van het socialisme. Zij knoopte relaties aan met de socialist Filippo Turati en Benito Mussolini. Ze werkte onder andere mee aan Mussolini’s dagblad Popolo d’Italia. In haar gedichten komt haar sociale engagement tot uitdrukking. Zozeer zelfs dat Luigi Pirandello er de spot mee drijft.

Fascisme

Vanaf 1914 raakt zij betrokken bij het fascisme. Dat duurde tot het einde van haar leven. Zij trad ook toe tot de Repubblica Sociale Italiana, de partij van Mussolini die direct samenwerkte met de nazi’s. Haar vriendschap met de Joodse Margherita Sarfatti bracht haar geloof in Mussolini’s dictatuur blijkbaar niet aan het wankelen. Ook niet na de de rassenwetten van 1938, de vervolgingen en deportaties vanaf 1943.

Ada Negri ontving in 1926 en 1927 nominaties voor de Nobelprijs voor de literatuur. In 1931 kreeg  zij de Prijs Mussolini. In 1940 werd zij opgenomen in de rijen van de Accademia d’Italia, de door het fascistische regiem overgenomen Accademia dei Lincei.

De eerste Nederlandse vertalingen

In het tijdschrift De Tijdspiegel (1908) een vrij lang essay over Ada Negri door Anna Sophie Polak, die ook het sonnet ‘Winter’ vertaalde. Het was opgenomen in de bundel Moederschap, Leiden: A.H. Adriani, 1904. (Het sonnet Ada Negri in het Nederlands werd opnieuw gepubliceerd in 2002 in de bloemlezing Het Italiaanse sonnet door de eeuwen heen, pagina 55.) Dezelfde Leidse uitgeverij Adriani publiceerde twee gedichtenbundels van Ada Negri: in 1896 Noodlot en in 1897 Stormen. Betsie Juta (1871-1906) maakte de vertalingen.

De redactie van het Italië-nummer van het tijdschrift  Dietsche Warande & Belfort (april 1930) publiceerde het korte verhaal ‘Met Carlo Delcroix op Capri’ van Ada Negri, in het Nederlands vertaald door Louisa Duykers.

Recente vertalingen van de Italiaanse schrijfster Ada Negri

  • Frans van Dooren nam in zijn bloemlezing Gepolijst albast de vertaling op van het gedicht ‘Herfstgedachte’. De oorspronkelijke titel is ‘Fammi uguale, Signore, a quelle foglie’. Zie p. 292.
  • Van mijn vertaling van het gedicht ‘De waanzin’ vind u hier een pdf.

Van Doorens vertaling van “Herfstgedachte”

Maak mij gelijk, Heer, aan die stervende blaadjes,
die ik vandaag in ‘r zonlicht op
de hoogste tak van de olm zie sidderen.
Ze sidderen, maar niet van pijn: zo klaar
is ‘r zonlicht en zo zoet ’t losraken van
de tak, om zich met de aarde te verbinden.
Ze vlammen op in ’t laatste licht, hun hart
offerbereid: de doodsstrijd is voor hen
mild en genadig als een dageraad.
Maak dat ook ik me loswaai van de hoogste
tak van mijn leven, zo, zonder een klacht,
doorpriemd door U, zoals zij door de zon.

Is het vreemd dat er van de Italiaanse schrijfster Ada Negri in het Nederlands niets meer verschenen is behalve de vertaling van Frans van Dooren. In zijn overzicht moest zij er zijn. Verder kan een kunstenares met zo’n politiek verleden moeilijk aanspraak maken op sympathie.

Aantekeningen bij Italiaanse schrijfster Ada Negri in Nederlandse vertalingen

  • Zie voor andere Italiaanse auteurs deze pagina.
  • Pagina Wikipedia NederlandsItaliaans
  • De tekening is van Mario Sironi, zie wikipedia Sironi (Italiaans)

 

Italiaanse dichter Sergio Corazzini stierf jong

Aan het leven van de Italiaanse dichter Sergio Corazzini kwam voortijdig een einde door tuberculose. Hij werd geboren in Rome op 6 februari Italiaanse dichter Sergio Corazzini stierf jong1886, waar hij op 28 juni 1907 stierf.

Corazzini zag het levenlicht in een niet onbemiddelde Romeinse familie. Hij ging van 1895 tot 1898 naar een gymnasium in Spoleto, maar onderbrak zijn studie om  de familie economisch bij te staan. Hij ging aan het werk op een verzekeringskantoor. De tuberculose had in zijn familie diverse slachtoffers geëist en hem zou hetzelfde lot treffen. In 1906 werd de ziekte ook bij hem vastgesteld. In 1907 overleed hij.

Literair werk

Al in 1902 verscheen van de zestienjarige Sergio Corazzini poëzie in tijdschriften. Hij publiceerde zowel in het ‘romanesco’, het Romeinse dialect, als in het Italiaans. In 1904 kwam zijn eerste bundel uit. Er zouden er nog vijf volgen.
Twee van zijn gedichten rekent men tot het beste van zijn werk : Desolazione del povero poeta sentimentale, ofwel: Wanhoop van de arme sentimentele dichter, en natuurlijk Bando!, ofwel Bekendmaking!

Corazzini was een belangrijke exponent van de Romeinse  ‘schemerdichters’. Deze Italiaanse literaire beweging kreeg haar naam ‘crepuscolari’ in 1910. Zij werd bedacht door G.A. Borgese. De aanhangers ervan kwamen in verzet tegen het poëtische establishment geleid door grootheden als Giovanni Pascoli en Gabriele d’Annunzio.

De belangrijke filoloog en literatuur criticus Pier Vincenzo Mengaldi, schreef dat Corazzini met verbazing waarnam hoe de dood groot tumult in het leven veroorzaakte. In zijn werk brengt hij echter zonder al te veel ophef zijn eigen ‘mal de vivre’ onder woorden. Hij doet dat volgens Mengaldi met woorden die de grens van het hoorbare naderen, gevoed door het verlangen te reiken naar ‘gene zijde’. En ten slotte is dat de plaats waar zich in stilte de naakte waarheid van het bestaan openbaart.

Bibliografie

Dolcezze, 1904
L’amaro calice, 1905
Le aureole, 1905
Piccolo libro inutile, 1906
Libro per la sera della domenica, 1906
Elegia, [1906].

In 1968 verschijnt de uitgave waarin de tekstbezorger Stefano Jacomuzzi voor het eerst zijn werk  samenbrengt en die lang de standaard zal blijven:
Sergio Corazzini: Poesie edite e inedite, a cura di Stefano Jacomuzzi, Torino: Einaudi, 1968.

Nederlandse vertalingen

Anton van Duinkerken:  Dialoog van houten poppen, 1930.
Frans van Dooren: Dialoog tussen marionetten, 1994.

Aantekeningen bij Italiaanse dichter Sergio Corazzini stierf jong