Twee gedichten van Gianni Rodari tegen oorlog en destructie. De directe aanleiding om onderstaande twee gedichten in het Nederlands te vertalen, zijn de ontwikkelingen in Oost-Europa. De Russische invasie van Oekraïne veroorzaakt Lees verder “Gianni Rodari tegen oorlog dichten ook na de invasie”
Umberto Eco Burleske gedichten over Kant Malebrance Spinoza
Dat Umberto Eco Burleske gedichten over Kant Malebrance Spinoza had geschreven, was nieuw voor mij. Hij maakte ze in de jaren zestig van de 20º eeuw. Men noemt ze ook wel puntdichten. Constantijn Huygens was er zeer bedreven in. Eco publiceerde de zijne eerst in tijdschriften en in 1992 in de bundel Lees verder “Umberto Eco Burleske gedichten over Kant Malebrance Spinoza”
Amelia Rosselli Twee gedichten: Engels en Nederlands
In dit artikel neem ik van Amelia Rosselli twee gedichten op. Het eerste schreef zij in het Engels. Het verscheen in haar bundel October Elizabethans.
O were l one in Three! Just like the Holy Ghost,
the Father and the Son, I’d reunite my scattered souls
and string them in from all the seas abroad;
no longer climb upon perdition’s mast
and wave a banner crying God, at last!
Het tweede gedicht geef ik in de vertaling van Frans van Dooren.
[Evolutie]
Na ’t godsgeschenk was er de weergeboorte. Na ’t geduld
der zinnen vielen alle dagen weg. Na de oostindische inkt
herleefde een olifant: de blijdschap. Na de blijdschap
daalde de hel na ’t paradijs de wolf in ’t hol. Na de
oneindigheid was er de carrousel. Maar ’t licht doofde uit
en ’t dier ontgloeide weer, de wol werd klaargemaakt, de wolf
verslonden. Na de honger kwam de baby, na de weerzin schreef
de minnaar verzen. Na de oneindigheid verdween de carrousel
na ’t briefhoofd groeide de inkt. Warm in haar schutse schreef
de Maagd haar verzen neer: stervend antwoordde Christus haar
raak mij niet aan! Na deze verzen slokte Christus ’t leed
op dat hem kwelde. Na de nacht viel heel de steun der wereld
in duigen. Na de hel ontsproot de zoon die erop gebrand was
om op te vallen. Na de weerzin brak de stilte door ’t verzuurd
gelispel der boerin op zoek naar water in de put die voor
haar armen veel te diep was. Na de lucht die delicaat neerdaalde
rond haar enorme lijf kwam ’t dochtertje ter wereld met
haar diep ontwrichte hart, ter wereld kwam de pijn der vogels en
’t verlangen en de oneindigheid die men niet meer terugvindt
wanneer men haar verliest. Wij wankelen verwachtingsvol totdat
tenslotte aan ’t einde een slaafse ziel wordt opgevist.
De kwestie van de titel
Het eerste gedicht heeft geen titel. Het tweede in de vertaling van Frans van Dooren trouwens ook niet. Hij geeft het in zijn bloemlezing echter wel een titel: ‘Evolutie’. Ik zie de noodzaak daarvan niet in en vind het bovendien niet correct. Het voegt immers een vreemd element toe aan het gedicht. En niet zelden is het ook een interpretatie. Tekstbezorgers of vertalers gebruiken gewoonlijk het eerste vers als titel en vierkante haken om te laten zien dat het om een redactionele ingreep gaat
.
Aantekeningen bij Amelia Rosselli twee gedichten: Engels en Nederlands
- Voor de vertaling zie Frans van Dooren, Gepolijst albast, p. 383. Zie hier een pagina over zijn bloemlezing.
- Zie deze pagina over Amelia Rosselli en haar ontmoeting met Pier Paolo Passolini waarover zij werd geïnterviewd in 1995.
- Er bestaat geen Nederlandse wikipedia pagina, maar wel een Engelse. Vandaar kan men verder.
Italiaanse dichteres Maria-Luisa Spaziani (1922-2014)
De Italiaanse dichteres Maria-Luisa Spaziani kwam op 7 december 1922 in Turijn ter wereld. Zij overleed in Rome op 30 juni 2014. Ze bracht een twintigtal dichtbundels op haar naam en beoefende met succes het beroep van vertaalster uit het Frans en het Engels. Van Marguerite Yourcenar vertaalde zij vier boeken.
Bloemlezing van haar gedichten
In de laatste jaren van de vorige eeuw maakte Spaziani uit haar werk een omvangrijke selectie voor de bloemlezing Poesie 1954-1996, die zij in 2000 bij Mondadori uitbracht. Silvio Ramat interviewde haar over het boek voor het tijdschrift Poesia. Hij vroeg haar of deze selectie uit tweeënveertig jaar dichten ook een soort autobiografie is. Haar antwoord was bevestigend. Hieronder uit het interview een citaat waarin zij nader op dit punt ingaat.
Leven en poëzie
Zeker, poëzie weerspiegelt het leven, is gemaakt van dagelijkse voorvallen. Natuurlijk is poëzie ook een betrouwbare spiegel van de gevoelens die als inspiratiebron dienen voor de verschillende verhalen, de brilliante of bittere episoden van het leven. Men vindt in dit boek bovendien de veranderende achtergrond: mijn jongere jaren in Parijs (mijn zeer geliefde tweede vaderland, dat trouwens in al mijn boeken aanwezig is); Milaan in de jaren vijftig en zestig, de prachtige periode van het College Treviglio waar ik les heb gegeven aan de lyceum afdeling. Dan de ontdekking van Rome in de jaren zestig. En natuurlijk mijn ervaringen in Sicilië, want ik heb immers negentien jaar lesgegeven aan de Universiteit van Messina, de stad met het mediterrane licht en van de diep doorleefde fabels. En tot slot het Rome van nu: Via del Babuino waar ik al vierenveertig jaar woon.
De bundel Poesie 1954-1996 werd in 2011 herdrukt in de serie “Oscar” van de uitgeverij Mondadori en omvat 320 pagina’s. De verzamelde gedichten werden uitgegeven in 2012 onder de titel Tutte le poesie (Alle gedichten). Het verscheen in de beroemde reeks I Meridiani van Mondadori en omvat 1864 pagina’s dundruk .
Nederlandse vertalingen
Catherina Ypes nam Spaziani’s gedicht Het dorp van mijn moeder op in haar bloemlezing Olijven en zilveren populieren uit 1960. Zie hier voor de bloemlezing.
Aantekeningenbij Maria-Luisa Spaziani Italiaanse dichteres
- Voor het interview zie het tijdschrift Poesia. Mensile internazionale di cultura poetica, Milaan, 13 (2000) 142, p. 17. De foto komt uit hetzelfde nummer.
- Zie de Wikipedia pagina in het Italiaans. Een Nederlandse bestaat (nog) niet.
- Bekijk ook de pagina met de Italiaanse schrijfsters en schrijvers op di blog.