Palazzeschi in Nederlandse vertalingen van zijn werk

Deze pagina geeft enige informatie over Aldo Palazzeschi in Nederlandse vertalingen. Bovendien een enkele opmerking over deze dichter die ten slotte romancier werd.

Aldo Palazzeschi is het pseudoniem van Aldo Pietro Vincenzo Giurlani. Hij zag op 2 februari 1885 het levenslicht in Florence. Hij stierf in Rome op 17  augustus 1974. Zijn graf bevindt zich in zijn geboorteplaats. Voor zijn  schrijversnaam nam hij vanaf 1905 de achternaam van zijn oma van moederskant in gebruik.

Palazzeschi verovert zijn vooraanstaande plaats in de literatuur aanvankelijk met zijn gedichten, maar na de Eerste Wereldoorlog legt hij zich toe op het proza. Maar hoe zat het met hem en die oorlog?

Palazzeschi en de Eerste Wereldoorlog

Palazzeschi was net als vele andere schrijvers en kunstenaars enthousiast over het ten strijde trekken van hun vaderland tegen de vijand. Bekend was de pro-oorlog opstelling van de Italiaanse futuristen, maar ook een dichter als Giuseppe Ungaretti nam de wapens op. Zie hier een vertaling van een stukje van Palazzeschi:

Lang leve deze oorlog!

Uitroepen ‘lang leve deze oorlog!’ wil in de eerste plaats zeggen ‘weg met deze oorlog’! Het wil zeggen werken aan de noodzaak imbeciele Duitse barbaarsheden te verpletteren.
Het wil zeggen zich voegen in de rijen van de beschaafde volkeren die de beschaving verdedigen.
Niet handelen betekent het verdedigen van de Duitsers. En ze misschien helpen hun beestachtige imperialisme te laten zegevieren. Zich op die manier verantwoordelijk maken voor een halfbloed Europa over honderd jaar, waarop deze slecht witgemaakte zwarten hopen.

Deze oorlog moet onze eeuwenoude rekeningen met Oostenrijk vereffenen. Het moment dat hun schulden worden geïnd kan niet langer worden vooruitgeschoven.
Deze oorlog is de morele heropstanding van Italië. Het nieuwe bewustzijn is doorgebroken. Giolitti was de kurk die wij op het juiste tijdstip uit de fles trokken en waarmee wij de krachten van 35 miljoen personen bevrijdden.
Vanaf dit moment zijn wij slechts een ding: Italianen !

Lang leve, lang leve, lang leve deze oorlog!

Neutraal

Dit stukje van Palazzeschi verscheen op 22 mei 1915 in het beroemde Florentijnse literaire tijdschrift Lacerba. Hij keerde zich tegen de deelname van Italië aan de oorlog. In dat opzicht was hij het oneens met zijn futuristische vrienden. Niettemin was hij een overtuigde tegenstander van Oostenrijk en Duitsland. Hij bleef echter standvastig in zijn neutraliteit en hield zich ook tijdens het fascisme beslist afzijdig van de politiek. Dat weerhield hem – en de meerderheid toen – er natuurlijk niet van markante nationalistische gevoelens te koesteren.

Palazzeschi in Nederlandse vertalingen

Van Aldo Palazzeschi in Nederlandse vertalingen zijn slechts enkele gedichten en een roman beschikbaar. Zeker geen rijke oogst.

Poëzie

  • ‘Vier gedichten’, in Raster, 1997. Vertaling van Karel van Eerd. Zie DBNL om de teksten te lezen.
  • Gedichten in het tijdschrift Deux Ex Machina, 1988. Zie DBNL, maar de tekst wordt niet getoond.

Proza

  • Aldo Palazzeschi in Nederlandse vertalingenGezusters Materassi. Amsterdam: De BezigeBij, 2009. Vertaling Anton Haakman. Dit is de beroemdste roman van Palazzeschi, Sorelle Materassi, die voor het eerst uitkwam in 1934. In 1937 verscheen de eerste Nederlandse vertaling: De gezusters Materassi, bij Van Holkema & Warendorf, Amsterdam. Deze vertaling ken ik niet.
  • Uit ‘Het wetboek van Perelà’, in Yang, 2008. Link op DBNL, maar de tekst wordt niet getoond. Het gaat blijkbaar om fragmenten uit deze tekst, die in het Italiaans in 1911 verscheen als Il codice di Perelà. Later herschreef hij deze roman, die in 1954 bij uitgeverij Vallecchi in Florence uitkwam met de titel L’uomo di fiumo, De man van rook. Een bijzonder boek.

Aantekeningen bij Aldo Palazzeschi in Nederlandse vertalingen

  • Klik hier voor mijn post over twee gedichten van Palazzeschi.
  • Er is geen Nederlandse wikipedia pagina, klik hier voor de Italiaanse.

 

Italiaanse dichteres Maria-Luisa Spaziani. 1922-2014

De Italiaanse dichteres Maria-Luisa Spaziani kwam op 7 december 1922 in Turijn ter wereld. Zij overleed in Rome op 30 juni 2014. Ze bracht een twintigtal dichtbundels op haar naam en beoefende met succes het beroep van vertaalster uit het Frans en het Engels. Van Marguerite Yourcenar vertaalde zij vier boeken.

Bloemlezing van haar gedichten

Maria-Luisa Spaziani Italiaanse dichteres
Spaziani in 2000

In de laatste jaren van de vorige eeuw maakte Spaziani uit haar werk een omvangrijke selectie voor de bloemlezing Poesie 1954-1996, die zij in 2000 bij Mondadori uitbracht. Silvio Ramat interviewde haar over het boek voor het tijdschrift Poesia. Hij vroeg haar of deze selectie uit tweeënveertig jaar dichten ook een soort autobiografie is.  Haar antwoord was bevestigend. Hieronder uit het interview een citaat waarin zij nader op dit punt ingaat.

Leven en poëzie

Zeker, poëzie weerspiegelt het leven, is gemaakt van dagelijkse voorvallen. Natuurlijk is poëzie ook een betrouwbare spiegel van de gevoelens die als inspiratiebron dienen voor de verschillende verhalen, de brilliante of bittere episoden van het leven. Men vindt in dit boek bovendien de veranderende achtergrond: mijn jongere jaren in Parijs (mijn zeer geliefde tweede vaderland, dat trouwens in al mijn boeken aanwezig is); Milaan in de jaren vijftig en zestig, de prachtige periode van het College Treviglio waar ik les heb gegeven aan de lyceum afdeling. Dan de ontdekking van Rome in de jaren zestig. En natuurlijk mijn ervaringen in Sicilië, want ik heb immers negentien jaar lesgegeven aan de Universiteit van Messina, de stad met het mediterrane licht en van de diep doorleefde fabels. En tot slot het Rome van nu:  Via del Babuino waar ik al vierenveertig jaar woon.

De bundel Poesie 1954-1996 werd in 2011 herdrukt in de serie “Oscar” van de uitgeverij Mondadori en omvat 320 pagina’s. De verzamelde gedichten werden uitgegeven in 2012 onder de titel Tutte le poesie (Alle gedichten). Het verscheen in de beroemde reeks I Meridiani van Mondadori en omvat 1864 pagina’s dundruk .

Nederlandse vertalingen

Catherina Ypes nam Spaziani’s gedicht Het dorp van mijn moeder op in haar bloemlezing Olijven en zilveren populieren uit 1960. Zie hier voor de bloemlezing.

Aantekeningenbij Maria-Luisa Spaziani Italiaanse dichteres

  • Voor het interview zie het tijdschrift Poesia. Mensile internazionale di cultura poetica, Milaan, 13 (2000) 142, p. 17.  De foto komt uit hetzelfde nummer.
  • Zie de Wikipedia pagina in het Italiaans. Een Nederlandse bestaat (nog) niet.
  • Bekijk ook de pagina met de Italiaanse schrijfsters en schrijvers op di blog.

 

Nederlandstalige auteurs in Italiaanse vertalingen

Wie zijn de Nederlandstalige auteurs in Italiaanse vertalingen?  En wat verscheen er uit in werk in het Italiaans? En welk lot onderging hun werk in deze nieuwe culturele omgeving? Toegespitst op onze situatie luidt de vraag dan: wat gebeurt er met het werk van een auteur in de nieuwe context van de Italiaanse literaire cultuur?

  • In de eerste (korte) lijst staan de Nederlandse schrijfsters en schrijvers die van mij een ‘auteurspagina’ kregen. Klik op de gelinkte naam.
  • De tweede lijst is een overzicht van de vertaalde auteurs in afwachting van bewerking. De namen zijn afkomstig uit bestaande overzichten. Het gaat om een eerste aanzet. Het zijn op dit moment wat minder dan 170 namen. De ideale lijst zou er natuurlijk veel meer tellen.

Nederlandtalige auteurs in Italiaanse vertalingenDe auteurspagina bevat de gegevens die mij interessant lijken. Ik bedoel daarmee: wat er van hen in het Italiaans beschikbaar is en uitgegeven in boekvorm, tijdschriften, bloemlezingen of in verzamelwerken. Soms betreft het een enkel gedicht in een moeilijk te vinden tijdschrift, soms is er een lange lijst vertalingen zoals op de pagina over Hella Haasse.

 Het eerste lijstje

De tweede lijst

  • A
    Kader Abdolah (n. 1954)
    Gerrit Achterberg (1905-1962)
    C.S. Adema van Scheltema (1877-1924)
    Albe (1902-1973)
    Hans Andreus (1926-1977)
    Margot Antink (1986-1957)
  • B
    H.C. ten Berge (g. 1938)
    Willem ten Berge (1903-1969)
    J. Bernlef (1937-2012)
    Anna Blaman (1905-1960)
    Jakobus Cornelis Bloem (1887-1966)
    Louis Paul Boon (1912-1979)
    Louis de Bourbon (1908-1975)
    Fleur Bourgogne (n. 1946)
    Pieter Cornelis Boutens (1870-1943)
    Ferdinand Bordewijk (1884-1965)
    Menno ter Braak (1902-1940)
    Stefaan van den Bremt (g. 1941)
    Jan Brokken (g. 1949)
    Pieter G. Buckinx (1903-1987)
    C. Buddingh (1918-1985)
    Frans Buyle (1913-1977)
    Gaston Burssens (1896-1965)
    Cyriel Buysse (1859-1932)
  • C
    Remco Campert (g. 1929)
    Simon Carmiggelt (1913-1987)
    Hugo Claus (1928-2008)
    Louis Couperus (1863-1923)
    Herman de Coninck (1944-1997)
    Marcel Coole (1913-2000)
  • D
    Maria van Daalen (g. 1950)
    Johan Daisne (1912-1978)
    Bert Decorte (1915-2009)
    Jules Deleu (g. 1937)
    Adriaan van Dis (g. 1946)
    Anthonie Donker (1902-1963)
    A. den Doolaard (1901-1994)
    Renata Dorrestein
    Charles Ducal (g. 1952)
    Gerhard Durlacher (1928-1996)
  • E
    Frederik van Eeden (1860-1932)
    Willem Elsschot (1882-1960)
    Jan A. Emmens (1924-1971)
    Jan Engelman (1900-1972)
  • F
    Hans Faverey (1933-1990)
    Trijntje Fop (Kees Stip) (1913-2001)
    Ed. Frank (n. 1941)
  • G
    Eva Gerlach (g. 1948)
    J.J. van Geuns (1893-1959)
    Guido Gezelle (1830-1899)
    Blanka Gijsefen (1909-1959)
    Marnix Gijsen (1899-1984)
    Maurice Gilliams (1900-1982)
    Gust Gils (1924-2002)
    Herman Gorter (1864-1929)
    Guillaume van der Graft (1920-2010)
    Jan Greshoff (1888-1971)
    Arnon Grunberg (g. 1971)
    Luuk Gruwez (g. 1953)
  • H
    Jacob Israél de Haan (1881-1924)
    Anton Haakman (1933-2020)
    Jos de Haes (1920-1974)
    Hans Hagen (n. 1955)
    Jan Hanlo (1912-1969)
    Maarten ’t Hart (g. 1944)
    Miriam van Hee (g. 1952)
    Herman Heijermans (1864-1924)
    Herwig Hensen (1917-1989)
    Willem Frederik Hermans (1921-1995)
    Raymond Herreman (1896-1971)
    Hubert van Herreweghen (1920-2016)
    Stefan Hertmans (g. 1951)
    Ineke Holzhaus (n. 1951)
    Ed. Hoornik (1910-1970)
    Roel Houwink (1899-1987)
    Pol Hoste (g. 1947)
  • J
    Arthur Japin (n. 1956)
    Karel Jonckheere (1906-1993)
    Roland Jooris (g. 1936)
  • K
    H.W.J.M. Keuls (1883-1968)
    Hanna Kirsten (g. 1947)
    Willem Kloos (1859-1938)
    Balbo C. KooI
    Rutger Kopland (1934-2012)
    Jan Kuijper (g. 1947)
    Jan Willem Hubert (Wiel) Kusters (g. 1947)
    Eric de Kuyper (g. 1942)
    Sjoerd Kuyper
  • L
    Hubert Lampo (1920-2006)
    Prosper van Langendonck (1862-1920)
    Tom Lanoye (g. 1958)
    Aart van der Leeuw (1876-1931)
    Jan Hendrik Leopold (1865-1925)
    Hans Lodeizen (1924-1950)
    Jacobus van Looy (1855-1930)
    Lucebert (1924-1994)
  • M
    Gwij Mandelinck (g. 1937)
    Hendrik Marsman (1899-1940)
    Geerten Meijsing (1950)
    K. Michel (g. 1958)
    Ivo Michiels (1923-2012)
    Neeltje Maria Min (g. 1944)
    Richard Minne (1891-1965)
    Wies Moens (1898-1982)
    Bart Moeyaert
    Maurits Mok (1907–1989)
    Adriaan Morrién (1912-2002)
    Achilles Mussche (1896-1974)
  • N
    Martinus Nijhoff (1894-1953)
    Jan van Nijlen (1884-1965)
    Leonard Nolens (g. 1947)
    Cees Nooteboom (g. 1933)
  • O
    Jona Oberski (g. 1938)
    Karel van den Oever (g. 1879-1926)
    Paul van Ostaijen (1896-1928)
    Willem Jan Otten (g. 1951)
  • P
    Connie Palmen (g. 1955)
    Bert Peleman (1915-1995)
    Willem L. Penning (1840-1924)
    E. du Perron (1899 -1940)
    Ilja Leonard Pfeijffer (n. 1968)
    B. Plouvier (g. 1960)
    Chaja Polak (g. 1952)
    Jacques Presser (1899-1970)
  • Q
    Anton Quintana (1937-2017)
  • R
    Gerard Reve (1923-2006)
    Paul Rodenko (1920-1976)
    Maurice Roelants (1895-1966)
    Willem M. Roggeman (g. 1935)
    Adriaan Roland Holst (1888-1976)
    Henriëtte Roland Holst van der Schalk (1869-1952)
    Adriaan de Roover (1923-2016)
    Arthur Kamiel Rottiers (1920-)
    Erik van Ruysbeek (1915-2004)
  • S
    Carel Scharten (1878-1950)
    Annie M.G. Schmidt
    Rob Schouten (g. 1954)
    C. Schouwenaars (g. 1950)
    Jan Simoen (1953-2013)
    Jan Jacob Slauerhoff (1898-1936)
    Herman van Snick (1914-2002)
    Paul Snoek (1933-1981)
    Erik Spinoy (g. 1960)
    Rosita Steenbeek (g. 1959)
    Stein Streuvels (18711969)
    Hélène Schwart (1859-1941)
  • T
    Herman Teirlinck (1879-1967)
    Felix Timmermans (1887-1947)
    Willem van Toorn (g. 1935)
    F.V. Toussaint van Boelaere (1875-1947)
    Julia Tulkens (1902-1995)
  • V
    Julien de Valckenaere (1898-1958)
    M. Vasalis (1909-1998)
    Annelies Verbeke
    Jan Vercammen (1906-1984)
    Karel Verleyen (1938-2006)
    August Vermeylen (1872-1945)
    Simon Vestdijk (1886-1971)
    Carolijn Visser
    Eddy van Vliet (1942-2002)
    Bert Voeten (1918-1992)
    Urbain van de Voorde (1893-1966)
    Kaat Vrancken (n. 1957)
    Anke de Vries
    Theun de Vries (1907-2005)
  • W
    Gerard Walschap (1898-1989)
    Ellen Warmond (1930-2011)
    J.W.F. Weremeus Buning (1891-1958)
    Anton van Wilderode (1918-1998)
    Leon de Winter (g. 1954)
    Augusta de Wit (1864-1939)
    Karel van de Woestijne (1878-1929)

 

Sibilla Aleramo Een gedicht in een Nederlandse vertaling

Er werd van de Italiaanse schrijfster Sibilla Aleramo vrij weinig in het Nederlands vertaald.  Hieronder volgt van Sibilla Aleramo Een gedicht in de versie van Frans van Dooren. Maar eerst een paar woorden over de schrijfster. Zij werd op 14 augustus 1876 geboren als Rina Felicina Faccio in Alexandria (Piëmont). Zij overleed na een lang en bewogen schrijversbestaan op 13 januari 1960 in Rome. In 1906 publiceerde zij onder de schrijversnaam Sibilla Aleramo haar eerste roman Una donna, Een vrouw. Zij zou het pseudoniem de rest van haar leven blijven gebruiken. Nog slechts een enkeling zou haar Rina noemen. Eén van hen was de beroemde dichter Dino Campana.

Een vertaling van Frans van Dooren

KRACHT IN MIJ OM LIEF TE HEBBEN

Kracht in mij om lief te hebben
vurig in de seizoenen uitgeoefend
soms duikt in de herinnering een verre herfst op
waarin ik dacht jou echt geraakt te hebben

ik dacht dat hij die mij volledig
meevoerde op hoge orkanen van verrukking
ook werkelijk bestond

hij rustte met zijn voorhoofd op mijn borst
vertelde mij zijn bittere verhalen
beluisterde opgewonden die van mij

wij voeren op een meer tussen de bergen
hoe fijn zou ’t zijn geweest verstrengeld weg te zinken
tussen die kalm in ’t water doezelende toppen

maar diep in ’t hart trilde een ander water
in ’t land waar Arethusa
groen in ’t rechtvaardig eiland van de mythen ligt
in ’t eiland dat van hem was
en samen gingen wij er nooit naar toe
o kracht in mij om lief te hebben
nooit werd jij echt geraakt
noch die keer noch met anderen daarna

maar toch ging jij in mij nimmer verloren
je nam zelfs steeds reusachtigere vormen aan

tot hoofdhaar en gezicht wit werden
toen goud en roze erin .verdwenen waren
tenslotte weet ik nu waarop jij was gericht

jij kracht in mij om lief te hebben
op ’t hele menselijk geslacht was jij gericht
met al zijn smarten en zijn dwalingen

onmetelijke stoet onder ’t gewelf der sterren
geslacht der mensen dat zo zelden vreugden kent
meren beroert met kalm in ’t water doezelende toppen

instemt met de Aarde in hoge hartstocht zich volgepropt
soms valt er iemand terug in de eenzaamheid der wanhoop
soms echter staat er iemand op die zijn vertrouwen
in een rechtvaardiger toekomst nooit verloochent

een toekomst zonder ooit nog moordpartijen
en zonder ooit nog oorlog haat of honger
geen honger meer naar brood geen honger meer naar macht

o rechtvaardige en broederlijke wereld
o kracht in mij om lief te hebben
tenslotte weet ik nu waarop jij was gericht

Sibilla Aleramo Een gedichtVoor de gunstige ontvangst bij de Italiaanse lezers en lezeressen van Aleramo en haar werk was de publicatie van haar dagboeken van groot belang.

Naoorlogse schrijfsters als Natalia Ginzburg, Alba de Céspedes, Lalla Romano zijn volgens de literatuurhistorica Antonella Cilento schatplichtig aan Aleramo. En hetzelfde zou gelden voor de Italiaanse feministische beweging.

Aantekeningen bij Sibilla Aleramo Een gedicht

  • Van dit gedicht uit 1946 hier een PDF van de vertaling en het origineel. Opgenomen in Frans van Dooren, Gepolijst Albast, p. 337-338. Zie hier voor een pagina over deze bloemlezing.
  • Dit is een Nederlandse vertaling van haar romandebuut: Sibilla Aleramo, Een vrouw. Amsterdam: Feministische Uitgeverij Sara,  1977.  De vertaling is van Eva Beata Hendriksen.
  • Wikipedia Nederlands   Italiaans
  • Bijzonder interessant vind ik deze documentaire over Sibilla Aleramo.