Een golf van ruim 2000 stakingen overspoelt het land. Er nemen meer dan 2,3 miljoen arbeiders aan deel. Zij hebben hun politieke tehuis in de Italiaanse Socialistische Partij, die op 16 november 1919 de meeste zetels in het parlement behaalde. In september gaan Romeinse arbeiders over tot de bezetting van de fabrieken waar zij werken: Auer, Dall’Oglio, Fatme, Focis, Isca Lori en Tabanelli. De laatste fabriek van rijtuigen voor trams dopen zij om tot ‘Romeinse communistische Lees verder “Rome 1920 Gedenkwaardige dagen in de Italiaanse hoofdstad”
Rome 1919 Gedenkwaardige dagen in de Italiaanse hoofdstad
Het bezoek van de Amerikaaanse president Woodrow Wilson roept groot enthousiasme op. Een tweede belangijke gebeurtenis het aftreden van de minister-president Orlando. En ten derde telt de eerste opvoering van Puccini’s Inno a Roma. In Milaan vindt dit jaar een gebeurtenis plaats waarvan de gevolgen zich in jaren erna met alle kracht zouden manifesteren: de door Mussolini georganiseerde oprichting van de ‘Fasci italiani di combattimento’. Daarmee legden hij en een kleine groep vertrouwelingen de kiem voor de fascistische dictatuur. Hieronder in het overzicht ‘Rome 1919 Gedenkwaardige dagen’ meer feiten, die ik vooraf laat gaan door deze opmerkelijke foto.
De koninklijke familie, die in 1919 in theater Adriano een voorstelling bijwoont.
3 januari
- De president van de Verenigde Staten bezoekt Rome. Thomas Woodrow Wilson (1856-1924) ontvangt van de stad op deze dag het ereburgerschap. De President was op 1 januari 1919 in gezelschap van zijn vrouw gearriveerd.
- Zie hier voor een historisch filmpje (stom) van 3 januari 1919 van het Istituto Luce. Duur 13′.10”over het bezoek. Zie hier voor een ander filmje over het bezoek van Woodrow Wilson aan andere plaatsen in Italië.
18 januari
- De oprichting van de Partito Popolare Italiano vindt plaats in het hotel Santa Chiara. Dit is het werk van de in Sicilië geboren politicus Luigi Sturzo (1871-1959). rechts een foto met partijleden. Don Luigi Sturzo in het midden met habijt.
24 januari
De Nederlandse dichter Jacob Israël de Haan komt per trein aan in de hoofdstad. Hij zal er een week blijven en vervolgens doorreizen naar Napels.
23 februari
- Met het doel een haven bij Ostia te realiseren, richt men het SMIR op. De afkorting staat voor: Ente autonomo per lo Sviluppo Marittimo e Industriale di Roma, ofwel het ‘Onafhankelijke Instituut voor de Maritieme en Industriële Ontwikkeling van Rome. Vgl Grasso.
1 april
- Deze maand verscheen het eerste nummer van het literaire tijdschrift La Ronda, dat een antimodernistische programma heeft. Het houdt op te bestaan vanwege onoverbrigbare interne tegenstellingen.
21 april
- De eerste opvoering van Giacomo Puccini’s muziekstuk was op deze dag voorzien. De uitvoering kon niet doorgaan vanwege de staking van de musici van alle Romeinse theaters. Men verzette de uitvoering naar 1 juni 1919.
- De opening van de door architect Marcello Piacentini (1881-1960) ontworpen brug ‘Sublicio’ vindt op deze dag plaats. Zie hier voor een wikipedia pagina.
31 mei
- Op deze dag wordt Adolfo Apolloni (1855-1923) burgemeester van Rome. Hij oefent zijn ambt uit van juni 1919 tot 25 november 1920. Zie hier.
1 juni
- De Inno a Roma van Giacomo Puccini krijgt zijn eerste uitvoering in de Villa Umberto. De tekst is van Fausto Salvatori. Zie hier een video waarin de Italiaanse bariton Apollo Granforte als zanger optreedt. En hier een vertolking door Andrea Bocelli op 15 september 2017 in het Colosseum.
23 juni
- Minister president Vittorio Emanuele Orlando treedt af. De regering is daarmee demissionair. De tegenstellingen tussen hem en de politicus Sonnino veroorzaakten het falen van de Italiaanse deelname aan de vredesconferentie in Parijs. Orlando verliet de conferentie. Het einde van zijn carrière als politicus van de eerste orde was het gevolg.
7 augustus
- De uit Siena afkomstige kunstschilder Cesare Maccari (1840-1919) overlijdt in de hoofdstad.
16 november
- Verkiezingen in Italië. De eerste keer met evenredige vertegenwoordiging. Het gevolg was de samenstelling van het parlement ingrijpend veranderde. De eerder dit jaar in Rome opgerichtte Partito Popolare Italiano, de rooms-katholieke Volkspartij, behaalt bijna 21 % van de stemmen, goed voor 100 kamerleden. De winnende Partito socialista italiana behaalt 156 zetels.
Terug naar 1918
Ga naar 1920
Alle jaren
Aantekeningen bij Rome 1919 Gedenkwaardige dagen
- Zie ook het jaar 1922 in deze post.
- Het Teatro Adriano (gebouwd in 1898) bestaat nog steeds, maar het is nu een bioscoop en heet Cinema Adriano. Van het oorspronkelijke theater is alleen de gevel nog oorspronkelijk.
- NB. Puccini’s Inno werd door het fascistische regiem van Mussolini geadopteerd. Na de oorlog door de neofascistische partij MSI. Dat droeg ertoe bij dat het muziekstuk in de vergetelheid raakte. Eén van de vele damnatio memoriae.
- Villa Umberto heet tegenwoordig ‘Caserma Villa Umberto’ en huisvest de cavallerie van de Staatspolitie.
Rome 1922 wat gebeurde er in de Italiaanse hoofdstad
In 1922 vonden in de Italiaanse hoofdstad belangrijke gebeurtenissen plaats. En wel op de gebieden van economie, politiek en religie. Hun invloed is merkbaar tot op de dag van vandaag. Eerst het economische
. In 1922 bouwde de bierfabriek Peroni een grote vestiging in de buurt van Porta Pia. Het biermerk werd steeds meer een stimulans voor de economie van de hoofdstad. Het bedrijf was trouwens niet Romeins. In 1846 werd het opgericht in Vigevano. In 1864 opende men een filiaal in Rome. Maar Peroni is meer dan economie. Het is ook een glanzend steentje in het cultuur-historische mozaïek van de Italiaanse identiteit. Dit jaar opent ook een historisch café op Piazza del Popolo: Caffè Rosati. Heel anders van aard waren de verkiezing van paus Pius XI, de mars op Rome en de eerste regering Mussolini. Dit overzicht ‘Rome 1922 wat gebeurde er in de Italiaanse hoofdstad’ geeft een lijstje van ruim twintig dagen.
De belangrijkste gebeurtenissen in oktober, november en december betreffen het begin van de machtsperiode van Mussolini en de dictatuur van het fascisme. De terugkeer naar de democratie voltrok zich in 1946 met het referendum waarmee het volk koos voor de republiek als staatsvorm.
22 januari
-
Paus Benedictus XV overlijdt. Zijn naam was Giacomo Paolo Giovanni Battista della Chiesa (1854-1922), geboren in Genua op 21 november 1854.
-
Hij was paus van 1914 tot aan zijn dood. Fel tegenstander van de Eerste Wereldoorlog.
2 februari
- De regering van eerste minister Ivanoe Bonomi (1873-1951) komt ten val. Zijn aftreden is het gevolg van politieke acties van Mussolini. Wikipedia.
5 februari
- In de Sixtijnse Kapel begint het conclaaf.
6 februari
- Het conclaaf kiest Achille Ratti (1857-1939) tot nieuwe paus. Bij zijn kroning op 12 februari 1922 neemt hij de naam Pius XI aan. Wikipedia.
24 mei
- Tijdens de herbegraving in Rome van de oorlogsheld Enrico Toti (1882-1916) breken bloedige rellen uit. Met aan de ene kant de comunisten en anarchisten, en aan de andere de koninklijke troepen (Guardia Regia). Men betreurde een dode en er vielen ruim twintig gewonden. Een algemene staking volgt. De gebeurtenis geeft één ding goed aan: de politieke situatie was zeer gespannen.
4 juni
- Vandaag wijdt men in Palazzo Venezia de kunsthistorische bibliotheek in. De complete naam: Biblioteca di Archeologia e Storia dell’Arte. Zie de Website.
18 juni
- Tegenover Station Termini opent het Huis van de Passagier, la Casa del Passeggero. Het was eigenlijk een hotel. Het was bedoeld voor de treinreizigers en mensen van buiten die per tram de stad bereikten. In het huis nam regisseur Dino Risi in 1959 enkele scènes op voor een film. De bekende Milanese schrijver Alberto Arbassino gaf het huis een rol in zijn verhalen.
1 augustus
- De regering van eerste minister Luigi Facto (1831-1930) treedt af. Aanleiding was de weigering van de koning de noodwet te tekenen. Die wet was bedoeld om Mussolini met de inzet van het leger een halt toe te roepen. Facta vormt daarna echter weer een nieuwe regering. Wikipedia.
21 september
- Op deze dag opende men officiëel de galerijen van Piazza Colonna. Het was een ontwerp van de architect Dario Carbone (1857-1934).
27 oktober
- De fascistische milities kondigen de Mars op Rome aan.
- Regering Luigi Facta presenteert aan de koning een ontwerp noodwet. Die zou feitelijk tot een staat van bezetting leiden. Vittorio Emanuele III weigert opnieuw te tekenen.
- Generaal Arturo Cittadini (1864-1928), adjudant des konings, stuurt uit diens naam een telegram aan Mussolini om hem naar Rome te ontbieden.
28 oktober
- De Mars op Rome vindt plaats.
- Regering Facta II treedt af.
- De rechts-liberale leider Antonio Salandra krijgt opdracht een nieuwe regering te vormen.
29 oktober
- De fascisten wijzen een regering Salandra af.
- Mussolini neemt om 20.30 de nachttrein met slaapcoupé van Milaan naar Rome.
30 oktober
- De fascistische milities krijgen toestemming om Rome binnen te trekken. Het leger en de politie komen niet in actie.
- Mussolini arriveert om 10.50 uur in de hoofdstad en begeeft zich vervolgens naar het Quirinaal. Na een gesprek van een uur draagt de koning hem formeel op een regering te vormen.
- Dezelfde avond om 19.20 uur presenteert Mussolini zijn lijst ministers aan de koning, die instemt met het voorstel. Mussolini’s regering bestaat uit twaalf ministers waaronder drie fascisten. Verder een liberaal, een democraat en leden van andere politieke richtingen. Mussolini neemt overigens de ministeries van binnenlandse en buitenlandse zaken ad interim onder zijn hoede.
31 oktober
- Honderduizend zwarthemden van de P.N.F., de Partito Nazionale Fascista, komen bijeen in Villa Borghese. Vandaar trekken zij op naar het Altaar van het Vaderland, zie afbeelding waarmee deze post opent. Daarna presenteren zij zich voor het Quirinaal, de koninklijke residentie.
- De regering Mussolini wordt beëdigd in het koninklijk paleis.
1 november
- Fascistische knokploegen molesteren Giuseppe Lemmi en Nicola Bombacci (1879-1945). Zij behoorden tot de oprichters van de Italiaanse comunistische partij. Bombacci werd in 1935 fascist en bracht het na 1943 zelfs tot adviseur van Mussolini. Zie hier voor foto’s uit die dagen.
2 november
- De Romeinse politie maakt in een rapport melding van 19 doden en veel gewonden als gevolg van acties van fascistische knokploegen.
16 november
- Mussolini houdt in de Kamer een arrogante rede. Hij krijgt het vertrouwen van 306 kamerleden. Er stemmen 116 leden tegen. Deze rede krijgt bekendheid als de Toespraak van het Bivak.
25 november
- De tweede kamer stemt in met de wet die aan de regering volledige macht verleent. Stemming: 275 voor, 90 tegen. Twee dagen later stemt ook de senaat voor de wet.
15 december
- Mussolini roept in zijn suite in het Grand Hotel de vergadering bijeen die vanaf deze dag de Grote raad van het fascisme (Gran consiglio del fascismo) zal heten.
21 december
- In een toespraak in de Kamer op 17 november was het antifascistische kamerlid Giovanni Conti (1882-1957) van de Italiaanse republikeinse partij fel van leer getrokken tegen Mussolini en diens regering. Een Romeinse fascistische knokploeg verschaft zich met geweld toegang tot zijn woning. Hij wordt gemolesteerd en gedwongen wonderolie, ‘olio di ricino’, te drinken.
23 december
- Pius XI kondigt in de encycliek Ubi arcano Dei het XXIIIº Heilige Jaar aan. Het zal worden gevierd in 1925.
28 december
- In het Paleis van de familie Chigi is een belangrijke bibliotheek. Mussolini schenkt haar aan de Vaticaanse Bibliotheken. Het Paleis geeft hij de bestemming regeringszetel. En dat is tot op heden zo gebleven. Wikipedia.
29 december
- De aardbeving in Centraal Italië wordt ook in Rome gevoeld. Tijdstip: rond 12.20 uur.
30 december
- Mussolini vaardigt een arrestatiebevel uit voor alle Italiaanse leden van de delegatie die hadden deelgenomen aan het IV Congres van de Derde Internationale te Moscou. Onder hen waren Amadeo Bordiga en Antonio Gramsci.
Terug naar 1921
Ga naar 1923
Naar alle jaren
Aantekeningen bij Rome 1922 Gedenkwaardige dagen in de hoofdstad
- We zijn nu honderd jaar verder. Vooral de mars op Rome en het begin van de fascistische dictatuur zullen dit en de komende jaren veel aandacht krijgen.
- Voor Caffè Rosati zie hier hun website met enkele historische foto’s. Voor het een Caffè werd, was er in het pand een melkwinkel, latteria, gevestigd. De naam Rosati is de achternaam van de broers Enrico en Marco die de bedrijfsruimte in 1922 verwierven.
- Zie voor het gebruik van wonderolie deze pagina.