De novelle van Giovanni Verga De verleiding verscheen in het jaar 1884 in een bundel rond het thema intime verhalen. Verga woonde in die jaren in Milaan. Het is goed mogelijk, dat de schrijver het bericht over deze vrouwenmoord Lees verder “Giovanni Verga De verleiding Een kort verhaal uit 1884”
Moord op de Ripettabrug in Rome anno 1890
Op de avond van 9 juli 1890 wandelt een echtpaar over de Ripettabrug in Rome. Op een zeker moment tilt de man de vrouw op en werpt haar over de brugleuning. Zij verdrinkt in de rivier. Deze moord op de Ripettabrug werd in die tijd niet als ‘vrouwenmoord’ gezien, maar als een gewone misdaad.
De fatale wandeling
De tuinman Augusto Formilli was 41 jaar oud en had een relatie met Teresa, die de helft van zijn jaren telde. Uit hun verhouding was een kind geboren. Hij was echter getrouwd met Rosa Angeloni, 45 jaar. Voor een korte periode verliet hij zijn echtgenote, maar trok na enige tijd weer bij haar in. Zijn verhouding met zijn jonge minnares gaf hij niet op.
Na een etentje in een restaurant besluiten de echtgenoten een avondwandeling te maken. Zij lopen naar de dichtbij gelegen Ripettabrug. Het is donker en ongeveer tien uur. Eenmaal op de brug ontbrandt tussen de twee een heftige ruzie. Formilli tilt zijn vrouw op en duwt haar over de leuning van de brug. Zij slaagt er in zich met beide handen aan het ijzeren hekwerk vast te houden. Formilli trekt een schoen uit en slaat met alle kracht op haar handen. Zij laat daarop de leuning los, stort in de diepte en verdrinkt in het zwarte water. Haar lichaam wordt trouwens nooit gevonden.
Drie jonge mannen
Op dit late uur waren drie jonge mannen met elkaar in gesprek op de brug. Hun aandacht werd getrokken door het schreeuwen van Augusto en het gillen van Rosa. Zij waren ooggetuigen van de moord. Na het fatale gebeuren haastten twee van hen zich om de autoriteiten te waarschuwen. De derde ooggetuige zou de dader in het oog houden. Maar dankzij de duisternis kon Formilli zich moeiteloos uit de voeten maken. Hij vond de weken daarna onderdak in Milaan. Zijn identiteit was echter snel achterhaald en in september werd hij gearresteerd.
Op 11 maart 1891 vond het proces plaats in het Collegio dei Filippini, toen gebruikt voor de rechtspraak. Augusto Formilli legde uiteindelijk een bekentenis af, maar hij toonde tijdens het proces niet het geringste teken van berouw. Integendeel, hij overlaadde de dode nog eens met grove verwijten en lage beschuldigingen. Hij werd veroordeeld tot dertig jaar gevangenisstraf.
Een kort commentaar
De stand in Italië dit jaar is gemiddeld elke drie dagen een vrouwenmoord. Het gaat hier om wat men definiëert ‘gender-based violence’. Aan dit overal in de wereld aanwezige verschijnsel proberen internationale instellingen als de UNHCR en de Raad van Europa iets te doen. De Italiaanse overheid voerde de laatste jaren wettelijke maatregelen in, ter bescherming van vrouwen, die door (ex) echtgenoten of (ex) partners worden bedreigd. Met wisselend succes en niet zonder kritiek van buiten. Dit zijn echter recente ontwikkelingen. Decennia lang voorzagen feministische organisaties in bescherming en preventie.
In deze blogcategorie beperk ik mij gevallen van vrouwenmoord uit de tijd dat het begrip nog niet bestond, waarbij ik mij beperk tot de tweede helft van de 19e en de eerste van de 20ste eeuw. Daarbinnen past ook het bovenstaande verhaal.
Aantekeningen bij de Moord op de Ripettabrug
- De gegevens voor dit verhaal diepte ik op uit een boek van Alberto Tagliaferri over Romeinse bruggen en uit enkele blogs. Veel garanties dat de gebeurtenissen zich precies zo hebben afgespeeld, zijn er dus niet. Maar de strekking zal wel juist zijn.
- De Ripettabrug verbond oevers van de Tiber ter hoogte van de kerk San Girolamo. Zie op de foto aan het eind van de brug. Voor de kerk lag toen de beroemde haven van Ripetta (Porto di Ripetta) die plaats maakte voor de hoge muren. Nu ligt voor de kerk de fontein die deel uitmaakt van het plein vóór het Museum Ara Pacis.
- Zie voor de huidige situatie deze link Google maps . De Ripettabrug lag ten noorden en pal naast de Cavourbrug, geopend op 25 mei 1901. Niet lang daarna brak men de Ripettabrug af.
- In Gabriele D’Annunzio’s verhaal Geschiedenis van een kus speelt de Ripettabrug een wezenlijke rol. Zie hier.
Naschrift 30 mei 2024. In de ochtenduren van 29 mei viel de drieëndertigjarige Giada Zanola van een viaduct over de snelweg A4 niet ver van het dorp Vinola, nabij Padua. Aanvankelijk leek het op zelfmoord, maar spoedig bleek dat haar partner Andrea Favero, 39 jaar, de moeder van zijn zoontje van het viaduct had gegooid. Het bericht in het dagblad Corriere della Sera, editie Venetië, klik hier.
Federigo Tozzi Een verhaal over Vrouwenmoord in de trein
In de nalatenschap van de Italiaanse schrijver Federigo Tozzi (1883-1920) vond men de opzet voor een kort verhaal over het thema vrouwenmoord. Tozzi’s zoon Glauco gaf het een titel en nam het op in de verzamelde novellen. De door hem bezorgde uitgave verscheen in 1963.
Een bericht in de krant
De trein snelde voort en de lust om te huilen werd groter. Bij het coupéraam de twee geliefden. Zij zat en hij stond, zodat ze konden praten zonder dat iemand het hoorde. Zij fluisterde in zijn oor en haar woorden hadden op hem hetzelfde effect als haar haar, dat hem licht beroerde.
Met een verterende hartstocht nam hij haar op. Hij ging tegenover haar zitten, haalde de dienstregeling uit zijn zak en schreef met potlood in de marge van de kaft: ‘Als je niet meer van me houdt, breng ik mezelf om!’ – Hij liet het haar lezen.
Terwijl zij het las, keek hij naar haar en voelde de drang om vóór haar neer te knielen en haar handen te kussen.
Ze keek niet meteen naar hem op. Toen zag zij hem recht in de ogen, met tederheid en liefde.
– Waarom heb je dat geschreven?
– Omdat ik van je houd.
Ze voelden hun lichamen trillen.
Na een korte stop bij een station was de coupé voller geworden. Ze voelden zich opgesloten tussen al die mensen en waren geïrriteerd en gek van verlangen om met zijn tweetjes te zijn.
– Ik wil bij jou zijn, ik ga niet meer van je weg.
De wind drapeerde de lange rode sjaal van Louise’s hoed over beider schouders. Hij kwam erdoor in een roes en voelde een onuitsprekelijk verlangen om ook de sjaal te kussen. Haar ogen werden groot en haar oogleden rond.
Plotseling trok hij zijn revolver, en terwijl Louise haar hoofd nog gebogen hield, haalde hij, als vervuld van woede en haat, de trekker over. Hij schoot drie keer, één schot midden in haar voorhoofd, want zij had haar hoofd naar hem opgeheven.
Ze zakte in elkaar. Hij kuste haar wonden, warm van het eruitgutsende bloed. Toen dacht hij aan zichzelf.
Hij is niet dood.