Het verhaal van het Amfitheater van de Flaviërs begint in jaar 72 als de bouw van start gaat. Het gebied waar het omvangrijke bouwwerk verrijst, zal later de Vallei van het Colosseum gaan heten. De voltooiing van het theater vraagt wat minder dan tien jaar. Hieronder volgt een Chronologie van het Colosseum waarin ook enkele belangrijke aan de stad gerelateerde gebeurtenissen worden opgenomen. De Chronologie wordt met een zekere regelmaat bijgewerkt. Voor de chronologie van de stad zijn diverse digitale bronnen beschikbaar.
Keizer Nero
In het jaar 54 wordt Nero keizer. Een decennium later breekt er een brand uit die grote delen van de stad in de as legt. Daarop onderneemt de keizer intensieve bouwactiveiten waaruit het omvangrijke Gouden Huis (Domus Aurea) ontstaat. In 68 pleegt Nero zelfmoord. Zijn opvolger wordt Vepasianus en met hem begint de dynastie van de Flaviërs en het verhaal van het amfitheater.
69
Vespasianus, stichter van de Flavische dynastie, wordt tot keizer uitgeroepen.
72
De bouw van het amfitheater vangt aan.
79
- Dood van Vespasianus.
- Zijn zoon Titus wordt de nieuwe keizer.
80
- Titus wijdt het Colosseum in.
- De dichter Martialis schrijft 33 epigrammen over de spektakels van de arena. Een Nederlandse vertaling van Vincent Hunink, zie voor info bij de uitgever.
- Een nieuwe brand treft Rome.
81
Dood van Titus; keizer Domitianus
81-96
De bouw van het amfitheater is voltooid.
96
Domitianus wordt vermoord. Hij was laatste van de Flavische keizers.
110
De eerste christelijke martelaar, Sint Ignatius van Antiochië, sterft in de arena.
180
Commodus wordt uitgeroepen tot keizer.
200
De vrouwelijke gladiatoren mogen niet meer in het amfitheater vechten.
230
Alexander Severus beveelt de restauratie van het Colosseum.
247
Het millennium van de stichting van Rome wordt gevierd in het amfitheater.
249
Decius beveelt gewelddadige vervolging van christenen.
253
Sempronius, Olympius, Theodolus en Essuperia worden levend verbrand voor het beeld van de zonnegod bij de ingang van het Colosseum.
284
Diocletianus wordt uitgeroepen tot keizer.
320
Het Colosseum wordt door de bliksem getroffen.
354
Laatste vermelding van het kolossale standbeeld van Nero dat zijn naam gaf aan het Colosseum.
392
Verbod op heidense verering.
404-5
- Martelaarschap van de heilige Telemachus.
- Honorius schaft gladiatorenvoorstellingen af.
410
24-27 augustus. De Visigoten onder leiding van Alarik I plunderen de stad Rome.
422
Een aardbeving veroorzaaakt schade aan het Colosseum.
455
- 2 – 16 juni Rome wordt geplunderd door de Vandalen onder leiding van Attila. Schepen afgeladen met geroofde schatten en een aantal gijzelaars zetten koers naar Carthago, de nieuwe hoofdstad van de vandalen.
- Door tussenkomst van paus Leo I (400-461) konden – naar verluidt – ongebrijdeld bloedvergieten en branden worden voorkomen.
472
- In de eerste dagen van juli plunderen troepen barbaren van diverse oorsprong – Oostgoten, Bourgondiërs en anderen – de stad.
- Op 11 juli onthoofden Bourgondiërs keizer Anthemius.
508
Het Colosseum wordt beschadigd door een aardbeving.
523
Laatst bekende spektakels met beesten.
546
Op 17 december wordt Rome ingenomen en geplunderd door Totila en zijn Gothische troepen.
730
De eerbiedwaardige Bede noemt het Flavisch Amfitheater voor het eerst ‘Colosseum’.
847
Een aardbeving brengt schade toe aan het Colosseum.
1144
De eigenaars van het gebouw de familie Frangipanes bouwen het Colosseum om tot een fort.
1231
Een aardbeving brengt schade toe aan het Colosseum.
1244
De familie Annibaldi wordt samen met de familie Frangipane eigenaar van het amfitheater.
1255
Het amfitheater wordt beschadigd door een aardbeving.
1263
Er worden heilige voorstellingen gehouden in het Colosseum.
1312
Hendrik VII schenkt het amfitheater aan de stad Rome.
1332
In het amfitheater worden stierengevechten gehouden.
1349
Het Colosseum wordt beschadigd door een aardbeving.
1362
Paus Urbanus V verkoopt de stenen van het Colosseum aan de hoogste bieder.
1400
Het Colosseum wordt gebruikt als steengroeve voor de bouw van paleizen en andere gebouwen.
1451-52
Voor de bouw van het Vaticaan en de muren worden 2522 karren stenen uit het Colosseum weggehaald.
1490
Eerste opvoering van het Passiespel.
1522
Stieren zouden geofferd zijn in het Colosseum tijdens de pest om de epidemie te stoppen.
1527
In de nacht van 6 op 7 mei gaan de troepen van Karel V zich te buiten aan een zeer gewelddadige plundering van de stad. De herinnering van de Romeinen gaat terug naar de gebeurtenissen van eeuwen geleden.
1534
Afschaffing van heilige voorstellingen.
1585-90
Paus Sixtus V wil van het Colosseum een wolfabriek maken.
1675
Het Colosseum wordt de opslagplaats van een nabijgelegen buskruitfabriek.
1703
Het Colosseum wordt beschadigd door een aardbeving.
1725
De bouw van een barokkerk wordt voorgesteld.
1744
Het Colosseum wordt door paus Benedictus XIV gewijd aan de christelijke martelaren. De kruisweg wordt er opgericht. De vernielingen houden op.
1776-88
Edward Gibbon schrijft zijn meesterwerk De neergang van het Romeinse Rijk.
1798
- Rome wordt bezet door de Fransen.
- De Romeinse Republiek wordt uitgeroepen.
1812
De Fransen geven opdracht tot de eerste schoonmaak van het Colosseum.
1815
Begin van de restauratiewerkzaamheden op bevel van paus Pius VII.
1817
Byron componeert zijn werk Manfredi.
1825
Leo XII laat steunberen aanbrengen.
1832
Voorstel om van het Colosseum een begraafplaats te maken.
1848
Het Colosseum wordt gebruikt voor politieke bijeenkomsten.
1852
Op bevel van de Fransen ontdoet men het gebouw van de flora. Restauraties bevolen door paus Pius IX.
1855
Deakin publiceert zijn studie Flora van het Colosseum.
1860
Nieuwe restauraties in opdracht van paus Pius IX.
1870
Rome wordt de hoofdstad van Italië.
1871
Complete onkruidverdelging vindt plaats..
1893-96
- Naburige gebouwen worden gesloopt.
- De interne structuren komen aan het licht
1933
- Mussolini geeft opdracht tot de bouw van de Via dei Fori Imperiali.
- Het Colosseum wordt afgesloten.
Aantekeningen bij Chronologie van het Colosseum opgetekend vanaf het begin
- Wie meer wil weten over de voorstellingen in het Amfitheater van de Flaviërs kan te rade gaan bij het boek van Fik Meijer, Gladiatoren: Volksvermaak in het Colosseum. Amsterdam: Athenaeu – Polak en Van Gennep, 2003.
- Ook andere auteurs maken er gewag van. Bijvoorbeeld H.V. Morton.
- Voor andere post over het Colosseum deze website zie dit overzicht.
- En klik hier (Engels) voor het Archeologische Park waar het Colosseum deel van uitmaakt.
