De roman van Harry Mulisch De aanslag was het eerste boek van de schrijver dat in maart 1986 het licht zag in een Italiaanse vertaling. Die was van de hand van Gianfranco Groppo, docent aan de Universiteit van Padua. Hij werd geboren in 1940 en overleed te vroeg in 1995.
Groppo gaf aan zijn vertaling de titel L’attentato mee. Opmerkelijk is dat Groppo in zijn vertaling de Duitse woorden in de tekst handhaafde. Hij geeft er in voetnoten een Italiaanse versie van. Daarmee respecteerde Groppo de talige gelaagdheid van het origineel en dat gebeurt maar zelden in Italiaanse vertalingen. Deze aanpak getuigt bovendien van respect voor de historisch-culturele achtergrond van de auteur.
Het boek kreeg in de Feltrinelli uitgave (zie illustratie) ook een herdruk maar verdween daarna uit het zicht. Nu vijfendertig jaar later brengt de Milanese uitgeverij Neri Pozza een tweede druk op de markt.
Van Mulisch omvangrijke oevre verschenen tot nu toe slechts vier romans in een Italiaanse vertaling. De andere drie titels zijn De ontdekking van de hemel, Siegfried en De procedure. De Italiaanse versies van deze romans zijn al geruime tijd niet meer verkrijgbaar. Vertaalster Laura Pignatti (1963) zette de drie titels over in het Italiaans. Pignatti is een bijzonder productieve vertaalster met een indrukwekkend curriculum. Behalve de genoemde romans verschenen een fragment uit Het stenen bruidsbed en de tekst van een lezing in het Italiaans. Zie voor details hier.
Een recensie
Wlodek Goldkorn schreef voor ‘Robinson’, de literaire bijlage van het dagblad La Repubblica, 27 februari 2021, een recensie van het boek. Titel: ‘De moraal van de Geschiedenis’. Het is een klassieke, informatieve boekbespreking met een introducte en een conclusie en het middenstuk waarin hij het trama van het boek samenvat. Goldkorn is een Poolse schijver. Hij kwam in 1953 ter wereld in Katowich en woont sinds 1968 in italië waar hij de journalistiek beoefent en schrijft. Het is dus niet gek, dat hij de Joodse groot- en overmoeder van moederskant ter sprake brengt. Zij werden gedeporteerd en vermoord in Sobibor. Hij refereert ook aan de vader van Mulisch die collaboreerde met de nazi’s. Het is daarom wat vreemd dat Goldkorn niet in gaat op de andere vertaalde romans, met name het voor deze context belangrijke De ontdekking van de hemel.
Volgens Goldkorn is het centrale motief van De Aanslag de slechtheid van de mens. Hij besluit zijn bespreking met deze woorden:
En we voegen eraan toe: in heel het boek wordt gesproken over onze ethische en politieke keuzes, over onze onverschilligheid of juist over onze betrokkenheid. Dat gebeurt zonder moralismen, eigen aan echte literatuur.
Aantekeningen bij Harry Mulisch De Aanslag
- Gianfranco Groppo (1940-1995). Zie Neerlandica extra Muros 1996 over hem.
- In zijn autobiografische Mijn getijdenboek het verhaal van zijn familie. Mulisch beschrijft tamelijk uitgebreid de achtergrond van zijn familie en geeft kommentaar op de vele foto’s die de tekst vergezellen. Het boek verscheen in 1975 bij uitgeverij Landshoff in Amsterdam.
