Op 21 november 2012 ging in Rome de Italiaanse Etty Hillesum FaceBook-pagina Un nuovo senso delle cose van start. Men nam het initiatief naar aanleiding van de verschijning in het Italiaans, op die gedenkwaardige dag, van de integrale editie van Hillesums dagboek Het doel van deze pagina is ‘Gedachten van Etty Hillesum’ via Facebook wereldkundig te maken. Deze titel is de vertaling van de woorden ‘… een nieuwe zin …’ uit Etty Hillesums brief van december 1942. De toevoeging in het Italiaans van de bepaling ‘delle cose’ – ‘van de dingen’ komt voor de rekening van de vertaalster Chiara Passanti.
Het gaat mij hier echter niet om de vertaling, hoe interessant deze kwestie ook is. Ik zal twee andere punten bekijken: 1. Het fenomeen van de ‘like’ button, en 2. de popolariteit van deze facebook pagina.
De like button
Een tijdje geleden las ik in een post op het weblog Milfje een alinea over de ‘Like’ button en de Nederlandse vertaling ‘Vind-ik-leuk’. In het Italiaans kreeg deze button de naam ‘Mi piace’. Door het aanklikken ervan geef je aan dat je de inhoud van het bericht leuk vindt of dat je het bericht met plezier hebt gelezen of bekeken. Deze vorm van feedback wordt door auteurs van tekst- en beeldmateriaal op het web van groot belang gevonden.
Natuurlijk is deze eigentijdse aanklikpartecipatie wat magertjes, maar niet iedereen heeft zin en tijd om een doorwrochte reactie te schrijven. Zo gezien is de Like button een prachtige uitvinding en past volledig in de context van de digitale media. Je laat immers weten dat je iets leuk vindt zonder dat je daarvoor argumenten hoeft te geven. In het echte leven kom je er niet altijd zo gemakkelijk van af. Zie als voorbeeld een wereldberoemd blauw schilderij.
Barnet Newman
Als je met zijn tweeën voor een schilderij van Barn
et Newman staat en je zegt tegen je gezelschap : ‘Dit vind ik werkelijk schitterend’, dan loop je het risico dat je te horen krijgt: ‘Vind je dat nou écht leuk?’ En als je de vriendschap niet wilt laten bekoelen, zul je toch minstens één reden moeten geven. Je zu kunnen zeggen: de vlakverdeling metr behulp van de lichtblauwe streek is geniaal. Je kunt je er natuulijk ook van afmaken met een ‘Nou gewoon, vind-ik-leuk.’
Vergelijking met de EHOC FB pagina
Vergeleken met de EHOC Facebookpagina kan de Romeinse bogen op een verrassend grote populariteit. Vandaag 29 november 2015 is de stand 1.224 tegen 17.463 reacties, ofwel 1:14,4 terwijl de verhouding inwoners van beide landen ongeveer 1:3,7 is, ofwel 16 tegen 60 miljoen inwoners.
Ik kan voor dit grote verschil niet zo snel een verklaring bedenken. Dat ligt niet aan het feit dat ik geen of beter nauwelijks Facebook-gebruiker ben. We moeten het misschien zoeken in de twee onderling sterk verschillende benaderingen. De EHOC-pagina is vooral gericht op het brengen van nieuws. De Italiaanse pagina biedt de bezoekers bijna elke dag een nieuwe afbeelding en een citaat uit de nagelaten geschriften van Etty Hillesum. Het lijkt me, dat deze combinatie van een afbeelding gekoppeld aan een korte tekst een succesformule is.
Je kunt er ook op een andere manier tegenaan kijken. De informatie die de EHOC-pagina geeft is direct verbonden met de activiteiten van het onderzoekscentrum. De Romeinse facebook-pagina presenteert de citaten zonder context en de afbeeldingen staan daar gewoonlijk los van. Je krijgt dan – zoals een vriendin dat uitdrukte – een ‘wijsheid van de dag’ opzet, die los komt te staan van Etty Hillesum, maar juist daarom door veel ‘likes’ verwerft. En met dit leenwoord uit het Engels ben ik weer terug bij de taalwebsite Milfje.
Bijgewerkt in mei 2021
