Hier volgen van Italo Svevo vier fabels.
Eén
Una formica muore e morendo pensa:
«Il mondo muore.»
Een mier gaat dood en al stervende, denkt hij:
‘De wereld sterft.’
Twee
Un malfattore che dalla propria malvaggia natura era stato spinto fino ad uccidere un inerme, ebbe coscienza dell’enormità di tanta colpa; si pentì e andò in una chiesa a pregare.
Fu distratta dalla sua fervente preghiera da un predicatore che dal pulpito gridava: ‘Siate lieti che vi sono i deboli e i poveri perché beneficandoli potete conquistarvi il regno dei cieli.’
‘Oh! mentitore!’ pensò il peccatore. ‘I poveri e i deboli sono la nostra sventura. Se la mia vittima non fosse stata debole, difendendosi avrebbe potuto impedirmi di ucciderla, di perdere la pace dell’anima mia.’
Zijn kwaadaardige karakter dreef een schurk zelfs tot moord op een weerloze. Hij realiseerde zich de enormiteit van zijn schuld, kreeg berouw en ging een kerk binnen om te bidden.
Hij werd in zijn ijverige gebed gestoord door een prediker die vanaf de kansel riep: ‘Prijst u gelukkig dat er zwakken en armen zijn, want door hen de hand te reiken, kunt u het rijk der hemelen betreden.
‘Leugenaar!’ dacht de zondaar. ‘De armen en zwakken zijn ons ongeluk. Als mijn slachtoffer niet zwak was geweest en zich had verdedigd, had hij kunnen voorkomen dat ik hem vermoordde, en was mijn zielerust niet verstoord.’
Drie
Fra gli uomini e gli animali vivi c’è una grande differenza se non altro che gli uni sono i proprietari e gli altri la proprietà. Quando capita la morte il rapporto si capovolge: Gli uni sono orridi e gli altri talvolta prelibati.
Tussen levende mensen en dieren bestaat een groot verschil, al was het maar dat de eersten de eigenaren zijn en de anderen het eigendom. De dood keert de verhouding om: verschrikkelijk zijn de eersten, kostelijk soms de anderen.
Vier
[De ezel en de papagaai]
In een molen woonden een ezel, die de molensteen liet draaien, en een papagaai. De vogel kon arme ziel zeggen en ook de naam van de molenbaas, en nog wat van die dingen. Ze werden beiden ziek en de dokter werd ontboden.
‘Hij komt voor mij’ zei de papagaai. ‘Ze zorgen voor mij, omdat ik mooie veren heb.’
‘Maar nee’, zei de ezel. ‘De dokter is geroepen, omdat ik het ben die de 
molensteen ronddraait.’
‘Maar ik kan arme ziel zeggen.’
‘Maar ik trek de molensteen rond.’
‘Ik groet de molenbaas als hij voorbij loopt.’
‘Maar ik trek de molensteen rond.’
De dokter genas de ezel en liet de papagaai verrekken.
Zo gaat het in de wereld. En is het niet merkwaardig, dat het grijs van de ezelsvacht niet de ganze wereld overdekt? En dat de kleurige, maar vage veren er niet geheel en al uit verdwijnen?
Aantekeningen bij Italo Svevo vier fabels
- Eerste fabel. Postuum gepubliceerd in 1931. Zelfoverschatting en ijdelheid lijken hand in hand te gaan. Dacht Svevo aan de kleinburger, protagonist in zijn romans en verhalen?
- Tweede fabel. Meedogenloos schuift de misdadiger de schuld in de schoenen van het slachtoffer. Dit type immoreel handelen is vandaag niet minder actueel dan in Svevo’s tijd.
- Derde fabel. Het lijkt mij onwaarschijnlijk dat Svevo vegetariër was.
- Vierde fabel. De papagaai kan een zekere ijdelheid niet worden ontzegd, noch een mate van naïviteit. De pragmatische ezel weet waar het in de wereld om draait: er moet brood op de plank komen. Ook opgenomen in de Jenny Tuin vertaalde bundel Alle verhalen, 1989, p. 277. Zie hier mijn pagina over Nederlandse Svevo vertalingen.
- De vertalingen zijn van mij. De titels tussen [ ] zijn door latere bezorgers gegeven.
- Enkele van deze fabels gebruikte Svevo – soms licht gewijzigd – in zijn romans en verhalen.
- Zie op dit weblog van Svevo ook de fabel De vrijheid en De moeder en De stam.
- In het Nederlands is een magere pagina Wikipedia beschikbaar.
