Martelaren van piazzale Loreto Een gedicht van Alfonso Gatto

Het gedicht van Alfonso Gatto De Martelaren van piazzale Loreto verscheen in 1956. De hier gepresenteerde Nederlandse vertaling is van Catharina Ypes.

VOOR DE MARTELAREN VAN HET PIAZZALE LORETO

De dageraad kwam, toen werd alles stil,
de stad, de hemel, de ademtocht van de dag.
Alleen de beulen stonden levend
tegenover de doden.

De morgen zweeg van schrik,
de gekwetste hemel zweeg,
en de huizen zwegen, heel Milaan.
Zij werden lelijker nog van de zon,
bezoedeld met licht en vol haat voor elkaar,
de moordenaars, de slaven van de angst.

De dageraad kwam en waar eens werd gewerkt,
op het grote Plein, dat de stralende vreugde was
van de stad, die avond aan avond
naar zijn lichten trok, waar zelfs het gegier
van de trams door de levenden ’s morgens
opgewekt werd begroet, daar wilden zij de slachting,
opdat Milaan op zijn drempel
in hetzelfde bloed verenigd zou vinden
zijn jonge zonen en zijn eigen oude hart,
sterk en wakker, krachtig als een vuist.

Toen voelde ik in mijn hart ook uw hart,
het hart van mijn moeder en van mijn kinderen,
van alle levenden, die zich zèlf voelden sterven
om de doden, die werden getoond op die dag
aan het zomerlicht, aan een onweer
met gloeiende wolken. Voor mij werd die ramp
als een bliksemvuur, als de onstuimige vloed
die zegevierend bruist, ik hoorde de donder
van een volk dat opstaat uit de graven.

Ik zag een nieuwe dag, wanneer op het Plein
de doden het eerst de rode barricade
zullen beklimmen, in overall,
met blote borst, nog levend
met hun bloed en hun recht. En iedere dag,
ieder uur onsteekt zijn gloed aan dàt vuur,
iedere dageraad voelt weer de wond van diè kogels,
waarmee de onschuldigen geveld zijn, tegen de muur.

Het origineel

Per i martiri di piazzale Loreto (1944)

Ed era l’alba, poi tutto fu fermo
la città, il cielo, il fiato del giorno.
Restarono i carnefici soltanto
vivi davanti ai morti.

Era silenzio l’urlo del mattino,
silenzio il cielo ferito:
un silenzio di case, di Milano.
Restarono bruttati anche di sole,
sporchi di luce e l’uno all’altro odiosi,
gli assassini venduti alla paura.

Era l’alba, e dove fu lavoro,
ove il piazzale era la gioia accesa
della città migrante alle sue luci
da sera a sera, ove lo stesso strido
dei tram era saluto al giorno, al fresco
viso dei vivi, vollero il massacro
perché Milano avesse alla sua soglia
confusi tutti in uno stesso sangue
i suoi figli promessi e il vecchio cuore
forte e ridesto stretto come un pugno.

Ebbi il mio cuore ed anche il vostro cuore
il cuore di mia madre e dei miei figli,
di tutti i vivi uccisi in un istante
per quei morti mostrati lungo il giorno
alla luce d’estate, a un temporale
di nuvole roventi. Attesi il male
come un fuoco fulmineo, come l’acqua
scrosciante di vittoria; udii il tuono
d’un popolo ridesto dalle tombe.

Io vidi il nuovo giorno che a Loreto
sovra la rossa barricata i morti
saliranno per i primi, ancora in tuta
e col petto discinto, ancora vivi
di sangue e di ragioni. Ed ogni giorno,
ogni ora eterna brucia a questo fuoco,
ogni alba ha il petto offeso da quel piombo
degli innocenti fulminati al muro.

 

Aantekeningen bij De Martelaren van piazzale Loreto

  • Klik hier voor de pagina over de bloemlezing van Catharina Ypes.
  • Zie deze wikipediapagina (it) over het bloedbad van Piazale Loreto. En deze (it) over de dichter.

Portret van Lev Tolstoj door Tatjana Tolstoja

Het onderstaande Portret van Lev Tolstoj (1828-1910) werd getekend door zijn dochter Tatjana Tolstoja.

Portret van Lev Tolstoj

Zij geeft er de volgende toelichting bij:

Het portret van Tolstoj in deze bundel heb ik getekend in het laatste jaar van mijn vaders leven.
Op een dag, terwijl hij aan het werk was, zat ik in een hoek van zijn studeerkamer met een vel papier en een potlood en tekende zijn portret. Het bevindt zich nu in het Tolstoj Museum in Moskou, samen met een aantal andere portretten die ik van hem  heb getekend.
Dit is het laatste portret van Leo Tolstoi in leven.

Het portret is opgenomen in een bundel teksten die Tatjana Tolstoja op uitnodiging van de Italiaanse uitgever Arnaldo Mondadori samenstelde uit het werk van haar vader. De bundel kreeg de titel Racconti e ricordi (Verhalen en herinneringen), en kwam in oktober 1942 op de markt. De Italiaanse schrijver Corrado Alvaro vertaalde de tekst uit het Russisch.

De inhoud  van de bundel

De uitgever had aan de dochter gevraagd om nog niet in het Italiaans vertaalde teksten bijeen te brengen. Tolstojs grote romans als Anna Karenina en Oorlog en Vrede waren toen al geruime tijd in het Italiaans beschikbaar. Tatjana Tolstoja selecteerde zes korte verhalen, zes essays over pedagogie, vijf teksten ‘voor het volk’ en drie brieven. Zij liet de vier secties en de teksten voorafgaan van een inleiding en schreef een korte algemene inleiding. Het resultaat was een lijvige ingenaaide paperback van 447 pagina’s. Zie hier het omslag. Hier volgt mijn vertaling van de algemene Inleiding

1

Toen de uitgeverij Mondadori mij voorstelde om een bundel samen te stellen met enkele geschriften van mijn vader, Leone ToIstoi, stemde ik daar onmiddellijk mee in. Om de taak waar ik enthousiast over was tot een goed einde te brengen, ging ik onmiddelijk aan de slag. Op dat moment besefte ik niet met welke moeilijkheden ik te maken zou krijgen. Maar toen ik werd geconfronteerd met de zevenentachtig delen van de postume editie van Tolstojs werken, begonnen mijn twijfels en zorgen.

Ik moest een keuze maken uit deze enorme omvang van Tolstojs nalatenschap en daarbij rekening houden met de opzet van de uitgeverij. Het boek moest deze inhoud gaan bevatten: ‘verhalende fragmenten uit weinig bekende werken’. Maar welke werken van Tolstoj waren weinig bekend bij de Italiaanse lezer? Ik wist dat bijna alle, zo niet alle literaire werken van mijn vader, inclusief enkele van zijn theoretische geschriften, reeds in het Italiaans waren vertaald. En ook dat bijvoorbeeld Oorlog en Vrede, Wederopstanding en Anna Karenina wijd verspreid en gewaardeerd waren in Italië. Ik besloot daarom geen fragmenten uit deze romans in mijn bundel op te nemen.

Om er achter te komen welke werken van Leo Tolstoj in Italië minder bekend waren, vroeg ik raad aan belezen Italiaanse vrienden. Ik legde hen de vraag voor of ze kennis hadden van bepaalde teksten van de schrijver. De antwoorden die ik ontving hielpen mij vast te stellen welke werken bij de meeste lezers onbekend waren.

2

Het bleek te gaan om een groot aantal  geschriften. Te veel om ze allemaal een plaats in deze bundel te geven. Gedwongen om de keuze te beperken, leek het enigszins aanmatigend om op mijn eigen smaak en voorkeuren af te gaan. Maar omdat ik geen beter criterium kon vinden na het raadplegen van enkele Italiaanse literatoren en enkele leden van het Tolstoj Genootschap in Moskou, besloot ik om uit alle adviezen die ik had ontvangen, te accepteren wat het meest overeenkwam met mijn persoonlijke criteria.

Ik heb geprobeerd om voor deze bundel teksten te selecteren uit alle literaire genres waarmee Tolstoj zich bezighield: literaire teksten, memoires, brieven en pedagogische geschriften. Behalve de grote werken die hij voltooide, zijn er vele andere waaraan hij nog maar net begonnen was. Werken die slechts uit enkele fragmenten bestaan en andere die hij tijdens zijn leven had voltooid toch het daglicht niet zagen.

Tot deze laatste groep behoren ‘De duivel’, ‘De memoires van een gek’ en ‘Aliòscia Brocca’. Wat de reden ook was waarom deze romans niet tijdens het leven van de auteur werden gepubliceerd – of het nu was omdat dat Tolstoj ze artistiek niet volbracht vond, of dat hij, zoals hij zelf eens tegen me zei, geen oordelen meer over zijn werk wilde horen of lezen om zich niet over te geven aan de vleierij van de ijdelheid – het is zeker dat deze drie romans alleen in de postume uitgave van zijn werk zijn verschenen.

De aantekeningen die ik aan de afzonderlijke fragmenten laat voorafgaan, worden hier voor het eerst gepresenteerd. Ze kunnen de scherpzinnige lezer helpen de complexe persoonlijkheid van Tolstoj als mens en kunstenaar te doorgronden.

Tatjana Tolstoia

Aantekeningen bij een Portret van Lev Tolstoj door Tatjana Tolstoja

  • Er bestaat een Nederlandse pagina wikipedia over de grote Russische schrijver.
  • Zoals bekend publiceerde Tatjana Tolstija haar herinneringen aan haar vader. In het Nederlands: Tatjana  Lvovna Tolstoja, Over mijn vader. Amsterdam: Signum Boeken, 1995. 86 pp. Vertaling Erik Mossel.

 

Rome 1879 wat gebeurde er in de Italiaanse hoofdstad

Drie belangrijke gebeurtenissen vinden plaats in de stad. Ten eerste verschijnt op nieuwsjaarsdag het Romeinse dagblad Il Messaggero. En ten tweede wordt de Ripettabrug geopend. Deze ijzeren noodbrug – zeer geliefd bij de Romeinen – verbond de oude stad met de nieuwe wijk Prati, die een onstuimige groei zou doormaken. Hij komt in dit Kalendarium nog vaker ter sprake. Giuseppe Garibaldi richt in Rome de Lega della Democrazia op. Deze Bond voor de Democratie stelde zich ten doel democratische en sociale hervormingen te bevorderen. Op de pagina hieronder meer over Rome 1879 wat gebeurde er in de hoofdstad.

1 januari

Rome 1879 wat gebeurde er in de hoofdstad

Het dagblad de Messaggero verschijnt vanaf deze dag regelmatig. De krant werd opgericht door Luigi Cesana (1851-1932) en verschijnt nog steeds.

15 februari

Voor zijn eerste jaar pontificaat kondigt paus Leo XIII een bijzonder jubileum aan.

14 maart

De nieuwe ijzeren Ripettabrug wordt geopend. De brug verbond de twee oevers ter hoogte van de fonteinen voor het Museum Ara Pacis.

18 april

Op piazza San Silvestro opent de Italiaanse Post het postkantoor in het gerestaureerde gebouw Palazzo delle Poste. Het vervult nog steeds deze functie.

15 juni

De tramlijn die Roma met Tivoli verbindt, begint te rijden.

14 juli

Eerste minister Agostino Depretis treedt af en de tweede regering Benedetto Cairoli treedt aan. De crisis ontstond over een wetsvoorstel om de indirecte belasting op het malen van graanproducten af te schaffen. De rechtse oppositie kreeg gedaan, dat er slechts in een lichte daling werd voorzien.

26 oktober

Aan de gevel van het huis in de via della Lungaretta 97 plaatst men een marmeren borstbeeld van Giuditta Tavani Arquati. Zij was een patriot en volgeling van Giuseppe Garibaldi.Het beeld en de plaquette eronder memoreert de inval in 1867 van de pauselijke troepen die Giuditta, haar man en zoon, plus nog een zestien andere patriotten doodschoten. Zie hier.

1 november

De tramlijn tussen het plein Esedra bij station Termini naar de begraafplaats van Verano begint te rijden.

Het theater Goldoni wordt geopend. Het bevindt zich in het gebouw (palazzo) Altemps.

25 december

Eerste minister Cairoli treedt af, maar vormt direct erna een nieuwe regering.

Ga naar 1880
Terug naar 1878
Naar alle jaren.

Aantekeningen bij Rome 1879 wat gebeurde er in de hoofdstad

  • Een bijzonder filmpje van Lumiere uit 1896 over de Ponte di Ripetta, de Ripettabrug.
  • Zie hier een wikipedia pagina (nl) voor de geschiedenis van de tram in Rome.
  • Zie deze wikipedia pagina (nl) over de begraafplaats van Verano.