Het historische Caffè Nuovo sluit in de loop van het jaar. In de maand oktober arriveert de Franse schrijver Emile Zola in de hoofdstad. En in december worden Cesare Pascarella’s vijftig sonnetten ‘De ontdekking van Amerika’ gepubliceerd. In Rome 1894 wat gebeurde er in de hoofdstad hieronder meer over de dagen van dit jaar.
10 januari
Het Grand Hotel wordt ingewijd. De architect was Francesco Podesti (1800-1895).
7 maart
Een bom ontploft bij Montecitorio en twee mensen komen om.
8 april
Debuut en groot succes van de zangeres Lina Cavalieri (1875-1944) tijdens het Concerto delle Varieté. Cavallieri was afkomstig uit de volkswijk Trastevere.
14 juni
Eerste minister Crispi treedt af maar wordt direct herkozen.
21 september
Het Vatikaan zet de roman Lourde van Emile Zola op de Index. Het is de erste roman van een triologie. De tweede is Rome.
31 oktober
De Franse schrijver Émile Zola (1840-1902) arriveert in Rome.
8 november
Het laatste nummer van Cracas verschijnt op 22 juli.
Aantekeningen bij Rome 1894 wat gebeurde er in de hoofdstad
Gabriele D’Annunzio deed een exemplaar van zijn roman Il piacere cadeau aan Lina Cavalier. Hij schreef als dedica deze woorden: ‘A Lina Cavalieri, alla massima testimonianza di Venere in terra, questo libro ove si esalta il suo potere.’ Ofwel: ‘Voor Lina Cavalieri, de grootste getuige van Venus op aarde. Dit boek is een lofzang op haar kracht.
De fontein op Piazza della Repubblica was tot het jaar 1900 uitgevoerd met vier beelden van leeuwen. Ze werden vervangen door de vier Naiadenbeelden van de beeldhouwer Mario Rutelli (1859-1941). Dat leidde in de stad tot opschudding. Veel onrust veroorzaakten ook de stakingen en de protesten van de Romeinse arbeiders. De geboorte van de prinses Iolanda werd aanleiding tot feestelijkheden. En ten slotte, in juli opent de brandweerkazerne in via Genova, een zijstraat van de via Nazionale. In Rome 1901 wat gebeurde er in de hoofdstad zijn op dit moment elf dagen beschikbaar.
17 januari
De opera Le Maschere van Pietro Mascagni (1863-1945) gaat in première in het Theater Constanzi.
10 februari
Een oploopje van ongeduldige Romeinen haalt de omheining rond de fontein op Piazza dell’Esedra. Tegenwoordig Piazza della Repubblica.
Voor het Vatikaan waren de beelden van de vier naakte waternimfen uit de Griekse mythologie obsceen. Men verzette zich tegen de openstelling aan het publiek. Maar tevergeefs. De Naiaden sieren tot op heden de fontein.
Uit de volkstelling blijkt dat Rome 416.028 inwoners heeft.
15 februari
Eerste minister Pelloux treedt af. Giuseppe Zanardelli (1826-1903) vormt een nieuwe regering.
19 maart
Het is de dag van Sint-Jozef en de Romeinen herdenken bij die gelegenheid ook Giuseppe Verdi. Giuseppe is Jozef in het Nederlands.
24 april
Men voelt in de stad een lichte aardbeving.
25 mei
De ingenieur Angelo Vescovali (1826-1895) ontwierp de Cavourbrug, die men op deze dag openstelt.
18 juni
Prinses Iolanda Margherita di Savoia (1901-1977) wordt geboren. Feestelijke optochten trekken door de Via del Corso. ‘s Avonds is er fakkelschouw.
23 – 24 juni
Tijdens het zangfeest Concorso di san Giovanni (de Sint-Jansbasiliek) wint het lied ‘Nina si voi dormite’. De tekst is Romolo Leonardi en de muziek van A. Marino.
16 november
Het eerste nummer van het dagblad Giornale d’Italia verschijnt in de avondeditie. De krant richtte zich vooral op de Romeinse burgerij. De krant verscheen tot 2006.
6 december
De wet voor de onteigening van Villa Borghese wordt aangenomen.
9 december
Op deze maandag vindt in het Theater Costanzi de première van de tragedie Francesca da Rimini van Gabriele d’Annunzio plaats. In de hoofdrol Eleonora Duse (1858-1924). D’Annunzio had het stuk speciaal voor haar geschreven.
Deze foto van de Naiadenfontein werd waarschijnlijk in de jaren Twintig gemaakt. De achterkant van deze ansichtkaart draagt een poststempel van 1934. Op de achtergrond ziet men nog het station dat in 1940 zou worden vervangen door het huidige gebouw.
Voor de fontein die eerst op deze plaats stond zie hier.
Aantekeningen bij Rome 1901 wat gebeurde er in de hoofdstad
De ingenieur Angelo Vescovali ontwierp behalve de Cavourbrug nog vier bruggen voor de stad: Garibaldi, Umberto I, Palatino en Regina Margherita.
Een mooi boek over het Romeinse lied schreef Elena Bonelli, La canzone romana. Roma: Newton & Compton Editori, 2021. Zie voor het winnende lied pp. 52-58. Eerder verscheen Giuseppe Micheli, Storia della canzone romana. Roma: Newton & Compton Editori, 1989. Een herdruk van dit belangrijke boek verscheen in 2005. Met een voorwoord van Gianni Borgna.
Voor meer over fonteinen zie hier. En hier voor een eerste lijst.
Over de Romeinse fonteinen zie Willy Pocino, Le fontane di Roma, Roma: Newton & Compton Editori, 2004². In dit boek beschrijft Pocino ongeveer 1500 fonteinen in de stad.
Voor een overzicht van de volkstellingen vanaf 1871 zie hier.
In het voorjaar neemt de druk op de regering om deel te nemen aan de oorlog sterk toe. In mei viel ten slotte het besluit, ten slotte verklaarde men de oorlog aan Oostenrijk. Het ging om een beslissing met verstrekkende gevolgen voor de bevolking. De stad kreeg in februari te maken met de zoveelste overstroming. De stand van het water was slechts 9 centimeter lager dan de overstroming van 1900. Hoe hoog het water stond, kan men zien op de foto’s met het water voor het Pantheon. In onderstaande tekst Rome 1915 wat gebeurde er in de hoofdstad meer notities.
11 januari
Het Ufficio Annona wordt geopend.
15 februari
Het hoge water in de Tiber veroorzaakt overstromingen. Het water bereikte de stand van 16,08 meter.
25 februari
Het nieuwe Theater Quirino wordt geopend met de opvoering van het stuk L’Amico Fritz, van Pietro Mascagni. Het theater werd ontworpen door de architect Marcello Piacentini.
3 maart
De geboortedag van Elia Marcelli (1915-1998). Marcelli wordt in zijn latere leven dichter en regisseur. Hij publiceert in 1988 zijn episch dichtwerk Li romani in Russia, geschreven in octaven, waarin hij het verhaal vertelt van de desastreuze Italiaanse veldtocht in Rusland.
11 april
Benito Mussolini houdt op het plein bij de Trevifontein een toespraak. Hij roept op tot deelname aan de oorlog. Na afloop wordt hij door agenten in burger gearresteerd. Onderstaande foto is van Adolfo Porry Pastorel (1888-1960).
26 april
Italië ondertekent het Pact van Londen. De bondgenoten zijn Frankrijk, Engeland en Rusland. Het was een geheim accoord volgen welk Italië binnen dertig dagen aan de oorlog gaan deelnemen. Na de overwinning zouden haar diverse steden en provincies toevallen.
12 mei
Gabriele D’Anunzio houdt een redevoering vanaf het terras van hotel Regina. Zijn woorden zijn het begin van de ‘radiose giornate’. Er volgen manifestaties ten gunste van de deelname van Italië aan de oorlog.
14 mei
In het Theater Costanzi vindt een bijeenkomst plaats ter bevordering van de Italiaanse deelname aan de oorlog. De schrijver Gabriele d’Annunzio beschuldigt in zijn rede Giolitti van hoogverraad. De afbeelding toont de omslag van de zondagbijlage van het dagblad Corriere della Sera.
Burgemeester Colonna ontvangt in het Campidoglio de pleiters voor de deelname aan de oorlog. Hij geeft opdracht de klokken van de torens te luiden.
16 mei
De koning geeft Antonio Salandra de opdracht een nieuwe regering te formeren.
20 mei
Het parlement geeft zijn goedkeuring aan de nieuwe regering Salandra.
21 mei
Een nieuwe grote manifestatie vindt plaats op het Campidoglio.
23 mei
Italië verklaart de oorlog aan Oostenrijk.
24 mei
Italië gaat actief deelnemen aan de oorlog. Generaal Luigi Cadorna organiseert de eerste veldslag bij de Isonzo-linie, die duurt van 23 juni tot 7 juli 1915.
7 juni
De eerste minister Antonio Salandra ontvangt het ereburgerschap van de hoofdstad.
10 juli
De Galleria Nazionale d’Arte Moderna wordt opgenomen in het complex van de gebouwen van de Belle Arti in Valle Giulia.
2 november
Tijdens de eerste herdenking van de gevallenen in de wereldoorlog, wordt het Vittoriano overdekt met een zee van bloemen van de Romeinse vrouwen. In de volksmond heet het monument voortaan Altaar des Vaderlands.
Aantekeningen bij Rome 1915 wat gebeurde er in de hoofdstad
De kans lijkt uiterst gering, dat een hedendaagse bezoeker van de Heilige Stad door een overstroming zou worden verrast. De bouw van de muren langs de Tiber werd immers voltooid in 1926. Aan de plaag der overstromingen, die men vanaf de dertiende eeuw had ondergaan maar ook opgetekend, kwam dat jaar uiteindelijk een einde.
Voor Pietro Mascagni zie hier een pagina wikipedia (nl).
Over de veldslagen bij de Isonzo-linie bestaat een uitgebreide literatuur.
De funderingen voor het gebouw van het Ministerie van Justitie worden gelegd. Pio Piacentini is de architect. De positie van de twee pausen in verband met de oorlog passen in de opstelling van het Vatikaan. Men houdt zich in de jaren 1914 – 1918 strikt aan een politiek van neutraliteit. Op deze pagina Rome 1914 wat gebeurde er in de hoofdstad komen zestien dagen aan de orde.
1 januari
Het INA, Istituto Nazionale delle Assicurazioni, het Nationale Instituut voor Verzekeningen, opgericht in 1912, begint zijn activiteiten. (Zie 4 april 1912)
1 februari
De beeldhouwer Rutelli plaatst het beeld ‘Glauco in lotta con un tritone’, Glauco in gevecht met een triton, in het centrum van de Fontein van de Naiade. Met het plaatsen van dit kunstwerk was de fontein af.
21 februari
Het Teatro dei Piccoli, Theater van de Kleintjes, begint zijn activiteiten. De directeur en eigenaar is Vittorio Podrecca (1853-1931).
21 maart
De eerste minister Giovanni Giolitti treedt af. De nieuwe regeringsleider is Antonio Salandra (1853-1931).
22 april
In het Theater Costanzi houdt men de eerste Romeinse vertoning van Cabiria, de film geregisseerd door Giovanni Pastrone (1883-1959). De ondertitels waren van Gabriele D’Annunzio. Op 18 april vonden tegelijk in Turijn en Milaan de premières plaats. De film was geproduceerd in Turijn.
24 juni
Pius X geeft met zijn motu proprio Doctoris Angelici te kennen, dat alleen de filosofie van Thomas van Aquino object van studie van de clerus kan zijn.
6 juli
Prospero Colonna wordt opnieuw tot burgemeester gekozen.
13 juli
De gemeente en de Romeinse Cooperatie Aanplakbiljetten sluiten een overeenkomst af.
2 augustus
Pius X stuurt naar alle katholieken in de wereld een de Dringende Oproep om pogingen te doen om de oorlog af te wenden. De tekst verschijnt ook in L’Osservatore Romano, de krant van het Vatikaan.
20 augustus
Pius X sterft. Hij wordt begraven in de Vatikaanse grotten, maar in 1923 worden zijn stoffelijke resten in de kapel Presentazione bijgezet. De heiligverklaring volgt 29 mei 1954.
1 september
Vijftig kardinalen gaan in de Sixtijnse Kapel in conclaaf.
3 september
De kardinaal Giacomo Della Chiesa (1854-1922), afkomstig uit Genua, wordt gekozen tot paus.
6 september
Kardinaal Della Chiesa wordt in de Sint-Pieter gekroond met de naam Benedictus XV.
8 september
Paus Benedictus XV geeft het episcopale bericht uit dat de oorlog de consequentie is van het materialisme.
1 november
Benedictus XV publiceert de encycliek Ad Beatissimi Apostolorum waarin hij het modernisme veroordeelt.
5 november
Eerste minister Salandra treedt af. Hij ontvangt een nieuwe opdracht als hoofd van de regering.
16 december
De geboortedag van Toti Scialoja (1914-1998). Antonio overlijdt in Rome op 1 maart van dit jaar. Hij beoefende behalve de schilderkunst ook die van de poëzie. Hij werkte tevens als scenograaf.
